08-29-2011, 06:17 PM
حضور در فضا تجربهاي جديد و منحصر بهفرد براي بشر پس از چندين هزار سال زندگي بر روي سياره زمين است. پديده شگرف زندگي در فضا كه شايد بتوان گفت بارزترين خاصيت آن عدم وجود گرانش زمين و بيوزني است، قاعدتاً اثرات متعددي را بر ارگانيسم انسان در پي دارد. يك فضانورد از هنگام پرتاب به فضا تا بازگشت مجدد به زمين و حتي پس از آن، با دهها مساله حياتي پيچيده روبرو است.
از همين روست كه در كنار همه علوم و فناوريهاي عرصه فضا، شاخه پزشكي فضايي يا هوافضايي از نقش پررنگ و ويژهاي برخوردار است
عنوان اشرف مخلوقات، نيز در كيفيت و كميت حيات بسيار مهم و تعيينكننده است. البته بايد به اين نكته توجه داشت كه روان و جسم انسان همواره در تعامل و ارتباط متقابل با يكديگر قرار دارند و هر يك از آنها ميتواند بنا به شرايط حاكم، علاوه بر ايجاد تغيير در خود، در ديگري هم تأثير متقابل داشته باشد.
فضانوردان اقليتي بسيار بسيار اندك از انسانها را تشكيل ميدهند. ماموريت سخت و ويژه آنها در محيطي ناآشنا و نامانوس، باعث شده تا همواره به عنوان قهرمان در جوامع بشري مورد توجه قرار گيرند. اگرچه فضانوردان عدهاي خاص هستند كه به لحاظ قابليتهاي فيزيكي، هوش و سلامت روح در مقياس بالاتري از ميانگين جامعه قرار دارند، بديهي است كه به لحاظ توانمنديهاي جسمي، غرايز و روح و روان همان چارچوبهاي بشري را دارا هستند. عوارض ناشي از حضور در فضا و شرايط موجود در محيطهاي خارج از زمين، داراي اثرات جسمي و روحي مختلفي بر روي فضانوردان است.
فضانوردان از بين سالمترين و قويترين افراد به لحاظ جسمي و روحي انتخاب ميشوند. لذا اصولاً يك فضانورد قبل از فضانورد شدن به هيچوجه درگير مشكلات روحي و رواني نيست. آنچه كه ممكن است در فضانورد تاثير منفي داشته باشد، مربوط به دوره تمرينات بر روي زمين و بهخصوص در دوره ماموريت در فضا است.
قاعدتاً روانشناسي زندگي انسان بر روي زمين با روانشناسي زندگي در كپسولي با فضاي محدود، بسيار متفاوت خواهد بود. فضانورد در طول ماموريت خود با عواملي مواجه است كه تاثير مستقيم بر روي وضعيت روحي و رواني او دارند. حضور در يك محيط جديد: در فضا محيط به طور كامل عوض ميشود. بيوزني اولين احساس ناخوشايندي است كه فضانوردان با آن مواجه ميشوند. عدم رؤيت شب و روز، محيط بسته و بسيار محدود، تغيير شرايط زندگي (استحمام، خواب، دفع، غذا خوردن و غيره) از ساير ويژگيهاي اين محيط جديد هستند.
دوري از خانه، خانواده و نزديكان: همانگونه كه اشاره شد، دوري از نزديكان بر روي هر انساني تاثيرات منفي دارد. در فضا، احساس تنهايي نيز به اين مساله اضافه ميشود. بايد توجه داشت كه در حوزههايي مانند دريانوردي هم اين مشكل وجود دارد، اما تفاوت اساسي آن با فضانوردي در اين است كه در فضاهايي مانند كشتي يا زيردريايي، به هر حال، عده زيادي از افراد مختلف حضور دارند، ولي اين حضور در فضا در ماموريتهاي كوتاهمدت حداكثر به هفت يا هشت نفر و در ماموريتهاي طولانيتر به دو يا سه نفر محدود ميشود.
. . . مولفههاي موثر در روان فضانوردان . . .
به طور كلي، دو عامل اصلي در شكلدهي شرايط روحي كوتاهمدت و بلندمدت انسان موثر است. اين دو عامل عبارتند از ژنتيك فرد و شرايط محيطي. همانطور كه پيشتر نيز اشاره شد، فضانوردان در بدو انتخاب براي فضانوردي با مشكلات روحي و رواني درگير نبوده و از قابليتهاي شخصيتي و روحي بالايي برخوردارند. در واقع، عوامل رواني مانند اعتماد به نفس و شجاعت، هوش بالا، روحيه كار گروهي و قدرت تصميمگيري در شرايط بحراني به صورت ذاتي در فضانوردان وجود دارند. موارد فوق طي آموزشها و مراحلي كه فضانوردان پيش از سفر فضايي ميگذرانند، تقويت ميشود. مراكز تربيت فضانوردي، عوامل رواني فضانورد را به طور مرتب كنترل كرده و سعي ميكنند تا فضانورد را حتيالامكان در شرايط مشابه قرار دهند.
از طرف ديگر، طراحي و شرايط داخلي وسايل فضايي سرنشيندار و همچنين شرايط محيطي ايجاد شده براي فضانورد نيز در ارتقا و تثبيت سطح رواني بسيار حائز اهميت است. امروزه ثابت شده است كه ايجاد امكان ارتباط راه دور با خانواده و يا بستگان، نقش بهسزايي در كاهش اثرات منفي حضور در فضا بر سلامت رواني به دنبال دارد. تجاربي كه از روانشناسي فضانوردان در دو ايستگاه فضايي مير و ايستگاه فضايي بينالمللي بهدست آمده است، تا حد زيادي به دانش پزشكي فضايي در اين زمينه كمك كرده است.
حضور در يك محيط جديد: در فضا محيط به طور كامل عوض ميشود. بيوزني اولين احساس ناخوشايندي است كه فضانوردان با آن مواجه ميشوند. عدم رؤيت شب و روز، محيط بسته و بسيار محدود، تغيير شرايط زندگي (استحمام، خواب، دفع، غذا خوردن و غيره) از ساير ويژگيهاي اين محيط جديد هستند.
دوري از خانه، خانواده و نزديكان: همانگونه كه اشاره شد، دوري از نزديكان بر روي هر انساني تاثيرات منفي دارد. در فضا، احساس تنهايي نيز به اين مساله اضافه ميشود. بايد توجه داشت كه در حوزههايي مانند دريانوردي هم اين مشكل وجود دارد، اما تفاوت اساسي آن با فضانوردي در اين است كه در فضاهايي مانند كشتي يا زيردريايي، به هر حال، عده زيادي از افراد مختلف حضور دارند، ولي اين حضور در فضا در ماموريتهاي كوتاهمدت حداكثر به هفت يا هشت نفر و در ماموريتهاي طولانيتر به دو يا سه نفر محدود ميشود
از همين روست كه در كنار همه علوم و فناوريهاي عرصه فضا، شاخه پزشكي فضايي يا هوافضايي از نقش پررنگ و ويژهاي برخوردار است
عنوان اشرف مخلوقات، نيز در كيفيت و كميت حيات بسيار مهم و تعيينكننده است. البته بايد به اين نكته توجه داشت كه روان و جسم انسان همواره در تعامل و ارتباط متقابل با يكديگر قرار دارند و هر يك از آنها ميتواند بنا به شرايط حاكم، علاوه بر ايجاد تغيير در خود، در ديگري هم تأثير متقابل داشته باشد.
فضانوردان اقليتي بسيار بسيار اندك از انسانها را تشكيل ميدهند. ماموريت سخت و ويژه آنها در محيطي ناآشنا و نامانوس، باعث شده تا همواره به عنوان قهرمان در جوامع بشري مورد توجه قرار گيرند. اگرچه فضانوردان عدهاي خاص هستند كه به لحاظ قابليتهاي فيزيكي، هوش و سلامت روح در مقياس بالاتري از ميانگين جامعه قرار دارند، بديهي است كه به لحاظ توانمنديهاي جسمي، غرايز و روح و روان همان چارچوبهاي بشري را دارا هستند. عوارض ناشي از حضور در فضا و شرايط موجود در محيطهاي خارج از زمين، داراي اثرات جسمي و روحي مختلفي بر روي فضانوردان است.
فضانوردان از بين سالمترين و قويترين افراد به لحاظ جسمي و روحي انتخاب ميشوند. لذا اصولاً يك فضانورد قبل از فضانورد شدن به هيچوجه درگير مشكلات روحي و رواني نيست. آنچه كه ممكن است در فضانورد تاثير منفي داشته باشد، مربوط به دوره تمرينات بر روي زمين و بهخصوص در دوره ماموريت در فضا است.
قاعدتاً روانشناسي زندگي انسان بر روي زمين با روانشناسي زندگي در كپسولي با فضاي محدود، بسيار متفاوت خواهد بود. فضانورد در طول ماموريت خود با عواملي مواجه است كه تاثير مستقيم بر روي وضعيت روحي و رواني او دارند. حضور در يك محيط جديد: در فضا محيط به طور كامل عوض ميشود. بيوزني اولين احساس ناخوشايندي است كه فضانوردان با آن مواجه ميشوند. عدم رؤيت شب و روز، محيط بسته و بسيار محدود، تغيير شرايط زندگي (استحمام، خواب، دفع، غذا خوردن و غيره) از ساير ويژگيهاي اين محيط جديد هستند.
دوري از خانه، خانواده و نزديكان: همانگونه كه اشاره شد، دوري از نزديكان بر روي هر انساني تاثيرات منفي دارد. در فضا، احساس تنهايي نيز به اين مساله اضافه ميشود. بايد توجه داشت كه در حوزههايي مانند دريانوردي هم اين مشكل وجود دارد، اما تفاوت اساسي آن با فضانوردي در اين است كه در فضاهايي مانند كشتي يا زيردريايي، به هر حال، عده زيادي از افراد مختلف حضور دارند، ولي اين حضور در فضا در ماموريتهاي كوتاهمدت حداكثر به هفت يا هشت نفر و در ماموريتهاي طولانيتر به دو يا سه نفر محدود ميشود.
. . . مولفههاي موثر در روان فضانوردان . . .
به طور كلي، دو عامل اصلي در شكلدهي شرايط روحي كوتاهمدت و بلندمدت انسان موثر است. اين دو عامل عبارتند از ژنتيك فرد و شرايط محيطي. همانطور كه پيشتر نيز اشاره شد، فضانوردان در بدو انتخاب براي فضانوردي با مشكلات روحي و رواني درگير نبوده و از قابليتهاي شخصيتي و روحي بالايي برخوردارند. در واقع، عوامل رواني مانند اعتماد به نفس و شجاعت، هوش بالا، روحيه كار گروهي و قدرت تصميمگيري در شرايط بحراني به صورت ذاتي در فضانوردان وجود دارند. موارد فوق طي آموزشها و مراحلي كه فضانوردان پيش از سفر فضايي ميگذرانند، تقويت ميشود. مراكز تربيت فضانوردي، عوامل رواني فضانورد را به طور مرتب كنترل كرده و سعي ميكنند تا فضانورد را حتيالامكان در شرايط مشابه قرار دهند.
از طرف ديگر، طراحي و شرايط داخلي وسايل فضايي سرنشيندار و همچنين شرايط محيطي ايجاد شده براي فضانورد نيز در ارتقا و تثبيت سطح رواني بسيار حائز اهميت است. امروزه ثابت شده است كه ايجاد امكان ارتباط راه دور با خانواده و يا بستگان، نقش بهسزايي در كاهش اثرات منفي حضور در فضا بر سلامت رواني به دنبال دارد. تجاربي كه از روانشناسي فضانوردان در دو ايستگاه فضايي مير و ايستگاه فضايي بينالمللي بهدست آمده است، تا حد زيادي به دانش پزشكي فضايي در اين زمينه كمك كرده است.
حضور در يك محيط جديد: در فضا محيط به طور كامل عوض ميشود. بيوزني اولين احساس ناخوشايندي است كه فضانوردان با آن مواجه ميشوند. عدم رؤيت شب و روز، محيط بسته و بسيار محدود، تغيير شرايط زندگي (استحمام، خواب، دفع، غذا خوردن و غيره) از ساير ويژگيهاي اين محيط جديد هستند.
دوري از خانه، خانواده و نزديكان: همانگونه كه اشاره شد، دوري از نزديكان بر روي هر انساني تاثيرات منفي دارد. در فضا، احساس تنهايي نيز به اين مساله اضافه ميشود. بايد توجه داشت كه در حوزههايي مانند دريانوردي هم اين مشكل وجود دارد، اما تفاوت اساسي آن با فضانوردي در اين است كه در فضاهايي مانند كشتي يا زيردريايي، به هر حال، عده زيادي از افراد مختلف حضور دارند، ولي اين حضور در فضا در ماموريتهاي كوتاهمدت حداكثر به هفت يا هشت نفر و در ماموريتهاي طولانيتر به دو يا سه نفر محدود ميشود
دوشنبه , 18 مهر 1384.گاهی یه تاریخ آدمو پر انرژی تر میکنه.منو استروتاک