10-01-2006, 09:09 AM
در علوم پایه وقتی صحبت از نظریه می شود باید دقت کرد که ما همواره نظریات را تاپید یا رد می کنیم. و این با شواهدی است بدست آورده ایم. دقت می کنید. اثبات نظریه از نظر ریاضیاتی با اثبات آن از نظر تجربی و شهودی کاملا فرق دارد. هر چند مرتبط هستند. در فلسفه فیزیک و به طور کلی علم کارل پوپر و کوهن پس از آن بیان می کنند که هر نظریه را تنها می توان تاپید کرد و نه اثبات! یعنی نظریه ما ناکنون با آنچه در طبیعت یافتیم در توافق بوده است این مطلب اول.
ولی مساله ای که مطرح می کنید با مثال هی متعددی می توان رد کرد. نیازی نیست ما حتما با دوردستها برویم و ببینیم آیا جسمی با جرم معین در زمین در جایی دیگر هم همچون زمینیا هر جرم نزدیک دیگر جذب جرم دیگر می شود یا نه. راه دوری نروید. مکانیک کوانتم همان راهی رفته که کیهان شناسی رفته است. ابعاد بزرگ و ابعاد کوچک. آیا آن زمان که فیزیکدانان فیزیک ابعاد میکروکوپی را به دلاپلی که در تاریخ فیزیک می توانید بخوانید می دانستند درست است؟ نظریات زیادی هم پس از آن وارد کوانتم شد. خب این تازه شروع داستانی بود که بعدها پس از جنگ جهانی اول تا اواخر دهه 70 میلادی تکوین یافت. حتی در همان اون هم شواهدی غیر مستقیم بر تاپید بنیان مکانیک کوانتمی یافت شد. و هنوز هم اامه دارد. و حتما می دانید که الان بخش اعظم تکنولوژی که من وشما داریم استفاده می کنیم بر پایه همان نظریات است. آیا ما توانسته ایم به طور شهودی اکترونی را ببینیم که دور هسته در گردش است؟ و امثال این سوالات؟
خب حالا بیایید به ابعاد بزرگ جایی که به جای اصل طرد پاولی و اصل عدم قطعیت هایزنبرگ و قانون کولن و امثالهم با گرانش طرف هستیم با خمش فضا زمان. من فعلا راجع به گرانش کوانتمی که همچنان ایرادات زیادی دارد صحبتی نمی کنم.
آنقدر شواهد تجربی داریم که می توانیم با اعتماد کامل به اندوخته هایمان از دانش بشر تاکنون آنها را تاپید کنیم. به دلیل محدود بودن در ابعاد و سرعت حرکت و تکنولوژی اولیه ای که در اختیار داریم دست به خلاقیت می زنیم و ابزار رصدی را می سازیم. این همه ابزار رصدی در طیف ها و اندازه ها و انواع مختلف که مشاهده می کنید برای پاسخ به چنین سوالاتی درست شدند. جواب سوال شما با قطعیت تاپید جامع بودن قانون گرانش است. کما اینکه می بینید پیش بینی هایی که مبتنی بر نظریات فیزیک هستند با کمی اصلاح و یا دقت کافی همان هستند که طبیعت عمل می کند. داریم هر روز می بینیم. اگر گرانش و رابطه های مربوط به آن و مبتنی بر آن جامع نبودند پس سیاه چاله ها یا زندگی ستارگان چگونه توصیف شد؟ فیزیک هسته ای و گرانش! اگر جامع نبود پس تکلیف مدلهای کیهان شناسی چه می شد؟ و جالبتر اینکه اگر گرانش جامع نبود شواهدی که در الان در آشکارسازهای نوترون بدست آمده و دقیقا همان ثابت گرانشی کوچک را در خود دارد تکلیفش چه میشد؟ شتاب جهان؟ وغیره .
سوال شما نه به خاطر صرفا جاذبه بلکه کل قوانین فیزیک و رفتار آنها در فضا-زمان دیگری چون کهکشاهنی دیگر از دهه های بسیار دور در قرون مختلف مورد اختلاف فیزیکدانان بود. ولی با پیشرفت هایی که در علوم تجربی حاصل شد این سوال اساسی به کلی حل شد. حتی در جهانهای موازی هم که فعلا داستانی بیشتر نیست باید روابط را براساس همین قوانین جامع خودمان وضع کنیم. فراموش نکنید که باید از طبیعت نکات زیادی را آموخت. شواهد غیر مستقیم یکی از آنهاست.
امیدوارم جواب مسپله شما را داده باشم. با مطالعه هر بیشتر تاریخ فیزیک و فلسفه آن متوجه نکاتی که به دنبالش هستید خواهید شد.
موفق باشید
ولی مساله ای که مطرح می کنید با مثال هی متعددی می توان رد کرد. نیازی نیست ما حتما با دوردستها برویم و ببینیم آیا جسمی با جرم معین در زمین در جایی دیگر هم همچون زمینیا هر جرم نزدیک دیگر جذب جرم دیگر می شود یا نه. راه دوری نروید. مکانیک کوانتم همان راهی رفته که کیهان شناسی رفته است. ابعاد بزرگ و ابعاد کوچک. آیا آن زمان که فیزیکدانان فیزیک ابعاد میکروکوپی را به دلاپلی که در تاریخ فیزیک می توانید بخوانید می دانستند درست است؟ نظریات زیادی هم پس از آن وارد کوانتم شد. خب این تازه شروع داستانی بود که بعدها پس از جنگ جهانی اول تا اواخر دهه 70 میلادی تکوین یافت. حتی در همان اون هم شواهدی غیر مستقیم بر تاپید بنیان مکانیک کوانتمی یافت شد. و هنوز هم اامه دارد. و حتما می دانید که الان بخش اعظم تکنولوژی که من وشما داریم استفاده می کنیم بر پایه همان نظریات است. آیا ما توانسته ایم به طور شهودی اکترونی را ببینیم که دور هسته در گردش است؟ و امثال این سوالات؟
خب حالا بیایید به ابعاد بزرگ جایی که به جای اصل طرد پاولی و اصل عدم قطعیت هایزنبرگ و قانون کولن و امثالهم با گرانش طرف هستیم با خمش فضا زمان. من فعلا راجع به گرانش کوانتمی که همچنان ایرادات زیادی دارد صحبتی نمی کنم.
آنقدر شواهد تجربی داریم که می توانیم با اعتماد کامل به اندوخته هایمان از دانش بشر تاکنون آنها را تاپید کنیم. به دلیل محدود بودن در ابعاد و سرعت حرکت و تکنولوژی اولیه ای که در اختیار داریم دست به خلاقیت می زنیم و ابزار رصدی را می سازیم. این همه ابزار رصدی در طیف ها و اندازه ها و انواع مختلف که مشاهده می کنید برای پاسخ به چنین سوالاتی درست شدند. جواب سوال شما با قطعیت تاپید جامع بودن قانون گرانش است. کما اینکه می بینید پیش بینی هایی که مبتنی بر نظریات فیزیک هستند با کمی اصلاح و یا دقت کافی همان هستند که طبیعت عمل می کند. داریم هر روز می بینیم. اگر گرانش و رابطه های مربوط به آن و مبتنی بر آن جامع نبودند پس سیاه چاله ها یا زندگی ستارگان چگونه توصیف شد؟ فیزیک هسته ای و گرانش! اگر جامع نبود پس تکلیف مدلهای کیهان شناسی چه می شد؟ و جالبتر اینکه اگر گرانش جامع نبود شواهدی که در الان در آشکارسازهای نوترون بدست آمده و دقیقا همان ثابت گرانشی کوچک را در خود دارد تکلیفش چه میشد؟ شتاب جهان؟ وغیره .
سوال شما نه به خاطر صرفا جاذبه بلکه کل قوانین فیزیک و رفتار آنها در فضا-زمان دیگری چون کهکشاهنی دیگر از دهه های بسیار دور در قرون مختلف مورد اختلاف فیزیکدانان بود. ولی با پیشرفت هایی که در علوم تجربی حاصل شد این سوال اساسی به کلی حل شد. حتی در جهانهای موازی هم که فعلا داستانی بیشتر نیست باید روابط را براساس همین قوانین جامع خودمان وضع کنیم. فراموش نکنید که باید از طبیعت نکات زیادی را آموخت. شواهد غیر مستقیم یکی از آنهاست.
امیدوارم جواب مسپله شما را داده باشم. با مطالعه هر بیشتر تاریخ فیزیک و فلسفه آن متوجه نکاتی که به دنبالش هستید خواهید شد.
موفق باشید
Science is a way of trying not to fool yourself. The first principle is that you must not fool yourself, and you are the easiest person to fool. Richard Feynman