هفت آسمان

[abadanastro]

آیات بعد از آیه 6 سوره ی صافات بسیار جالب هستند
در آیه 6 اشاره شد که آسمان پایین تر به زینت ستارگان آراسته شدند و اما

آیه 7 : وَحِفْظًا مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ

و از هر شيطان نافرمان نگه داشتيم

ترجمه فولادوند
و [آن را] از هر شيطان سركشى نگاه داشتيم.

ترجمه مجتبوی
و از هر ديو سركش و نافرمان نگاه داشتيم،

ترجمه مشکینی
و آن را از (ورود) هر شيطان سركش خبيثى حفظ نموديم

ترجمه بهرام پور
و [آن را] از هر شيطان سركشى محفوظ داشتيم

و آیه 7 : لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٍ

تا سخن ساکنان عالم بالا را نشنوند و از هر سوی رانده شوند

ترجمه فولادوند
[به طورى كه‏] نمى‏توانند به انبوه [فرشتگانِ‏] عالَم بالا گوش فرادهند، و از هر سوى پرتاب مى‏شوند.

ترجمه مجتبوی
كه نمى‏توانند به [گفتار] گروه والاتر- فرشتگان عالم بالا- گوش فرا دارند، و از هر سو [با شهابها] تير انداخته شوند

ترجمه مشکینی
آنها نمى‏توانند به (سخنان) اشراف فرشتگان عالم بالا (كه اسرار زمينيان در آنجا گفتگو مى‏شود) گوش فرا دهند، و از هر سو در معرض پرتاب تير قرار مى‏گيرند

ترجمه بهرام پور
[به طورى كه‏] نمى‏توانند به [سخن‏] ساكنان عالم بالا گوش فرا دهند، و از هر سويى پرتاب مى‏شوند

و آیه 9 : دُحُورًا وَلَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ

تا دور، گردند و برای آنهاست عذابی دايم

ترجمه فولادوند
با شدّت به دور رانده مى‏شوند، و برايشان عذابى دايم است.

ترجمه مجتبوی
تا رانده و دور گردند، و آنان راست عذابى پيوسته و هميشه

ترجمه مشکینی
آنها سخت رانده مى‏شوند، و براى آنها عذابى است لازم و دائم (در قيامت)

ترجمه بهرام پور
با شدت به عقب رانده مى‏شوند، و برايشان عذابى پيوسته است

و آیه 10 : إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ

مگر آن شيطان که ناگهان چيزی بربايد و ناگهان شهابی ثاقب دنبالش کند

ترجمه فولادوند
مگر كسى كه [از سخن بالاييان‏] يكباره استراق سمع كند، كه شهابى شكافنده از پى او مى‏تازد.

ترجمه مجتبوی
مگر آن كس [از ديوان‏] كه سخنى [از سخنان فرشتگان عالم بالا] را دزدانه بربايد، پس شهابى از پى او افتد و به او رسد.

ترجمه مشکینی
مگر آنكه كسى (از شياطين بخواهد سخنى را از ملأ اعلى) دزدانه گوش دهد، كه شهاب و شعله‏اى نافذ او را دنبال مى‏كند

ترجمه بهرام پور
مگر كسى كه [از سخن بالاييان‏] چيزى بربايد كه شهابى سوراخ كننده دنبالش مى‏كند


تفسیر زیر را حتما مطالعه کنید که بسیار شگفت انگیز و جالب است !

وتفسیر المیزان :

َ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ" مراد از" شيطان" افراد شرير از جن است و مراد از" مارد" فرد خبيثى است كه عارى از خير باشد. و كلمه" حفظا" مفعول مطلق براى فعلى است كه حذف شده و تقدير آن" حفظناها حفظا" است. " لا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى‏ وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ" كلمه" يسمعون" در اصل" يتسمعون" بوده و" تسمع" به معناى گوش دادن است. و اينكه فرمود:" شيطانهاى خبيث نمى‏توانند به آنچه در ملأ أعلى مى‏گذرد گوش دهند"، كنايه است از اينكه آنها از نزديكى بدانجا ممنوع هستند، و به همين عنايت است كه عبارت مذكور صفت همه شيطانها شده، و اگر اين معناى كنايه‏اى مراد نباشد و معناى تحت اللفظى منظور باشد و بخواهد بفرمايد: شيطانها به آنچه در ملأ أعلى مى‏گذرد گوش نمى‏دهند، ديگر معنا ندارد دنبالش بفرمايد: و از هر طرف تيرباران مى‏شوند. پس به خاطر همين جمله بايد بگوييم: عبارت قبلى كنايه است، و صريح آن مراد نيست. كلمه" ملأ" به معناى" اشراف" از هر قوم است، آنهايى كه چشم‏ها را پر مى‏كنند، و" ملأ أعلى" همان ملائكه مكرمى هستند كه شيطانها مى‏خواهند به گفتگوى ايشان گوش دهند، و آنها سكنه آسمانهاى بالا را تشكيل مى‏دهند، به دليل اين آيه كه مى‏فرمايد:" لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولًا" «1». و مقصود شيطانها از گوش دادن به ملأ أعلى اين است كه: بر اخبار غيبى كه از عالم ارضى پوشيده است اطلاع پيدا كنند، مانند حوادثى كه بعدها در زمين رخ مى‏دهد و اسرار پنهانى كه آيه" وَ ما تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّياطِينُ وَ ما يَنْبَغِي لَهُمْ وَ ما يَسْتَطِيعُونَ إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ" «2» بدان اشاره دارد، و همچنين آيه" وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً وَ أَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً" «3» و كلمه" قذف" در جمله" وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ" به معناى تيراندازى است. و كلمه" جانب" به معناى جهت و ناحيه است. " دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ" كلمه" دحور" به معناى طرد و راندن، و هم به معناى دفع است، و اين كلمه مصدر است به معناى مفعول كه چون حال واقع شده منصوب شده است. و اين كلمه مصدر به معنى مفعول است يعنى اين شيطانها مدحور و رانده شده درگاه خدايند ممكن هم هست مفعول له و يا مفعول مطلق باشد. و كلمه" واصب" به معناى واجب و لازم است. " إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ" كلمه" خطفة" به معناى قاپيدن و چيزى را دزدكى ربودن است. و كلمه" شهاب" به معناى ستارگانى است كه در فضا به سرعت حركت مى‏كنند و نابود مى‏شوند و كلمه" ثاقب" از" ثقوب" است كه به معناى فرو رفتن و نفوذ چيزى در چيز ديگر است. و" شهاب" را از اين بابت" ثاقب" ناميده‏اند كه از هدف خطا نمى‏رود و همواره به هدف مى‏خورد. و مراد از" خطفه" اين است كه: شيطانى دزدكى خود را به صدارس ملائكه برساند تا حرفهاى آنان را گوش دهد. و در جاى ديگر از اين عمل به" استراق سمع" تعبير كرده، و فرموده:" إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ" «1» و اين استثناء استثناى از ضمير فاعل در جمله" لا يسمعون" است. و بعضى از مفسرين گفته‏اند: جايز است آن را استثنايى منقطع، و نامربوط به ما قبل بگيريم. و معناى آيات پنجگانه مورد بحث اين است كه: ما آسمان دنيا يعنى نزديك‏ترين آسمانها به شما- و يا پايين‏ترين آسمانها- را با زينتى بياراستيم، و آن همان ستارگان بود كه در آسمان قرار داديم، و آن آسمان را از هر شيطانى خبيث و عارى از خير حفظ كرديم، و حتى از اينكه سخنان ساكنين آسمان را بشنوند منعشان نموديم، تا از اخبار غيبى كه ساكنان ملأ أعلى بين خود گفتگو مى‏كنند اطلاع نيابند، و به همين منظور از هر طرف تيرباران مى‏شوند در حالى كه مطرود و رانده هستند و عذابى واجب دارند كه هرگز از ايشان جدا شدنى نيست. پس كسى از جن نمى‏تواند به اخبار غيبى كه در آسمان دنيا بين ملائكه رد و بدل مى‏شود، اطلاع يابد مگر آنكه از راه اختلاس و قاچاق چيزى از آن اخبار را به دست بياورد كه در اين صورت مورد تعقيب" شهاب ثاقب" واقع مى‏شود، تير شهابى كه هرگز از هدف خطا نمى‏رود. گفتارى در معناى شهاب [گفتارى در معناى شهاب (در ذيل آيه:" إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ")] مفسرين براى اينكه مساله" استراق سمع" شيطانها در آسمان را تصوير كنند، و نيز تصوير كنند كه چگونه در اين هنگام به سوى شيطانها با شهاب‏ها تيراندازى مى‏شود بر اساس ظواهر آيات و روايات كه به ذهن مى‏رسد توجيهاتى ذكر كرده‏اند كه همه بر اين اساس استوار است كه آسمان عبارت است از: افلاكى كه محيط به زمين هستند، و جماعت‏هايى از ملائكه در آن افلاك منزل دارند، و آن افلاك در و ديوارى دارند كه هيچ چيز نمى‏تواند وارد آن شود، مگر چيزهايى كه از خود آسمان باشد، و اينكه در آسمان اول، جماعتى از فرشتگان هستند كه شهابها به دست گرفته و در كمين شيطانها نشسته‏اند كه هر وقت نزديك بيايند تا اخبار غيبى آسمان را استراق سمع كنند، با آن شهابها به سوى آنها تيراندازى كنند و دورشان سازند، و اين معانى همه از ظاهر آيات و اخبار ابتداء به ذهن مى‏رسد. و ليكن امروز بطلان اين حرفها به خوبى روشن شده، و عيان گشته، و در نتيجه بطلان همه آن وجوهى هم كه در تفسير" شهب" ذكر كرده‏اند،- كه وجوه بسيار زيادى هم هستند- و در تفاسير مفصل و طولانى از قبيل تفسير كبير فخر رازى «1»، و روح المعانى آلوسى «2» و غير آن دو نقل شده، باطل مى‏شود. ناگزير بايد توجيه ديگرى كرد كه مخالف با علوم امروزى و مشاهداتى كه بشر از وضع آسمانها دارد نبوده باشد. و آن توجيه به احتمال ما- و خدا داناتر است- اين است كه: اين بياناتى كه در كلام خداى تعالى ديده مى‏شود، از باب مثالهايى است كه به منظور تصوير حقايق خارج از حس زده شده، تا آنچه خارج از حس است به صورت محسوسات در افهام بگنجد، هم چنان كه خود خداى تعالى در كلام مجيدش فرموده:" وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ" «3» و اينگونه مثلها در كلام خداى تعالى بسيار است، از قبيل عرش، كرسى، لوح و كتاب، كه هم در گذشته به آنها اشاره شد، و هم در آينده به بعضى از آنها اشاره خواهد رفت. بنا بر اين اساس، مراد از آسمانى كه ملائكه در آن منزل دارند، عالمى ملكوتى خواهد بود كه افقى عالى‏تر از افق عالم ملك و محسوس دارد، همان طور كه آسمان محسوس ما با اجرامى كه در آن هست عالى‏تر و بلندتر از زمين ماست. و مراد از نزديك شدن شيطانها به آسمان، و استراق سمع، و به دنبالش هدف شهابها قرار گرفتن، اين است كه: شيطانها مى‏خواهند به عالم فرشتگان نزديك شوند، و از اسرار خلقت و حوادث آينده سر درآورند. و ملائكه هم ايشان را با نورى از ملكوت كه شيطانها تاب تحمل آن را ندارند، دور مى‏سازند. و يا مراد اين است كه: شيطانها خود را به حق نزديك مى‏كنند، تا آن را با تلبيس‏ها و نيرنگهاى خود به صورت باطل جلوه دهند، و يا باطل را با تلبيس و نيرنگ به صورت حق درآورند، و ملائكه رشته‏هاى ايشان را پنبه مى‏كنند، و حق صريح را هويدا مى‏سازند، تا همه به تلبيس آنها پى برده، حق را حق ببينند، و باطل را باطل. و اين كه خداى سبحان داستان استراق سمع شياطين و هدف شهاب قرار گرفتنشان را دنبال سوگند به ملائكه وحى و حافظان آن از مداخله شيطانها ذكر كرده، تا اندازه‏اى گفتار ما را تاييد مى‏كند- و خدا داناتر است-. " فَاسْتَفْتِهِمْ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمْ مَنْ خَلَقْنا إِنَّا خَلَقْناهُمْ مِنْ طِينٍ لازِبٍ" كلمه" لازب" به معناى دو چيز به هم چسبيده است، به طورى كه هر يك ملازم ديگرى شده باشد. و در مجمع البيان گفته:" لازب" و" لازم" به يك معنى است «1». و مراد از جمله" من خلقنا" يا ملائكه‏اى است كه در آيات قبلى به آنان اشاره كرد كه حافظ وحى و تيراندازان شهابهايند، و يا مخلوقات عظيم ديگرى غير از انسان است، از قبيل آسمانها، زمين و ملائكه، و اگر در باره آنها با ضمير" هم" كه مخصوص عقلاء است تعبير كرد و فرمود:" آيا خلقت ايشان بزرگتر است، يا كسى كه ما خلق كرده‏ايم" و نفرمود: " چيزى كه ما خلق كرده‏ايم" بدان جهت است كه در بين نامبردگان ملائكه هم منظور بودند، و ملائكه داراى عقلند، جانب آنان را غلبه داده و از همه آسمانها و زمين و ملائكه تعبير كرده به" كسى كه ما خلقش كرده‏ايم". و معناى آيه اين است كه: وقتى خداى سبحان رب آسمانها و زمين و موجودات بين آن دو و ملائكه بود، تو اى رسول گراميم، از ايشان نظرخواهى كن و بپرس آيا خلقت ايشان مهم‏تر و بزرگتر است، يا خلقت غير ايشان از موجودات ديگرى كه ما خلق كرده‏ايم، آن وقت متوجه خواهند شد كه خلقت آنان ضعيف‏تر و ناچيزتر از خلقت موجودات ديگر است، براى اينكه خلقت ايشان از يك گل چسبنده بود و معلوم است كه اين گل چسبنده ناچيز نمى‏تواند ما را عاجز سازد. بحث روايتى [(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته)] در تفسير قمى در ذيل جمله" وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا" آمده كه منظور ملائكه و انبيايند «2». و در همان كتاب از پدرش و از يعقوب بن يزيد، از ابن ابى عمير، از بعضى از راويان‏ شيعه، از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود امير المؤمنين (ع) فرموده: اين ستارگان كه در آسمان است، شهرهايى است مانند شهرهايى كه در زمين است ... «1». باز در همان كتاب در روايت ابى الجارود، از امام ابى جعفر (ع) روايت كرده كه فرموده:" عَذابٌ واصِبٌ" يعنى عذاب دائم و دردناك كه دردش تا دلها مى‏رسد «2». و باز در همان كتاب از رسول اللَّه (ص) نقل كرده كه در داستان معراج فرمود: پس جبرئيل بالا رفت و من نيز با او بالا رفتم، تا رسيدم به آسمان دنيا، بر روى آن آسمان فرشته‏اى ديدم كه او را اسماعيل مى‏گفتند، و او همان صاحب خطفه است كه خداى عز و جل در باره‏اش فرموده:" إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ" و زير فرمان آن هفتاد هزار فرشته‏اند كه زير فرمان هر فرشته هفتاد هزار فرشته ديگرند ... «3». مؤلف: اينگونه روايات در اين باب بسيار زياد است كه: ما بعضى از آنها را در تفسير آيه" إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ" «4» نقل كرديم و بعضى ديگر از آنها را ان شاء اللَّه تعالى در تفسير دو سوره ملك و جن ايراد خواهيم كرد. در نهج البلاغه است كه: خداى تعالى از تمامى روى زمين، چه زمين سخت، و چه سهلش، چه زمين صالح و چه شوره‏زارش، خاكى برگرفت و آن را با آب درآميخت، تا وقتى كه خالص گشت، و آن گاه آن را با شبنمى تر كرد، تا چسبنده شد

------------------------------------------------------------

چند سوال :
1- آیا می توان برداشت کرد که به غیر از آسمان اول ! بقیه آسمان ها حالتی غیر مادی دارند و یا ترکیبی از هر دو ؟؟
2- آیا خداوند به زبان خود اعراب جاهل مثال هایی ساده زده است یا حقیقت به همین شکل است ؟
3- آیا شهاب ها از همان شهاب هایی که می شناسیم هستند ؟؟
در این صورت رگبار شهابی به چه معناست ؟
و با توجه به کم بودن فاصله آن ها نسبت به ما ( البته از دیدگاه ناظر زمینی ) مرز بین آسمان ما و دیگر به این فاصله است ؟
شاید نقض مطلب در فاصله زیاد ستارگان نسبت به شهاب ها باشد !!

الله اعلم