03-08-2009, 08:05 PM
سلام Parse
منظور از زمان چیزی جز تغییرات آنی نیست. ما واحدی قائل شدیم برای تغییرات به نام زمان. و استدلال کردیم که بنا به دلایلی زمان باید کمیت فیزیکی به حساب بیاد. منتهی! وقتی صحبت از خمش کردیم باید این رو بدونیم که مهم نیست این خمش در چند بُعد باشه. تصورش در 3 بعد فضایی یا 4 بعُد فضایی واقعاً آسون نیست. ساعت ما در عالم از رصدهای ما بدست میاد. ساعت کیهانی. فعلاً موفق‌ترین نظریه در ایمن زمینه انفجار بزرگ و مدل تورم بوده. ولی من اینجا وارد این بحث نمی‌شم.
برگردیم به خمش فضا. این مهم نیست که زمین در مجا باشه مهم اینه که فضا به شکل عجیبی در 4 بُعد خمیده میشه. ما نمی‌تونیم این خمش رو احساس کنیم. اینجا مثال معروف کتاب جالب هندسه، نسبیت و بُعد چهارم پیش‌میاد. تصور ابعاد بالاتر برای درک این خمش در جهانی که زندگی می‌کنیم،می‌تونه به این صورت باشه که ما موجود 2 بعدی هستیم حالا فکر کن چطور باید 3 بعد رو در نظر می‌گرفتیم. حتماً با مثال معروف تخت آباد آشنا هستی. موجودی دو بعدی روی صفحه حالا اگر یک کره یا هر جرم هندسی از اون صفحه عبور کنه ما چی می‌بینم. کمی که بهش فکر کنی متوجه می‌شی باید چطور تصور کرد و یا فهمید که تصورش مشکله.
فضا خمیده میشه. ولی اینکه ما می‌گیم باید فضا-زمان با هم باشند مفهوم فیزیکیه که در معادلات باهاشون سرو کار داریم. اگر معادله‌ی هندسی-نسبیتی نسبیت عام رو ببینی، متوجه می‌شی که وجود زمان همراه با عامل سرعت نور الزامیه. و اما دو مثال از هر دو نمونه‌ای که گفتم:
1. خمش فضا: لنزهای گرانشی! اجرام سنگین در عالم با خمشی که در مسیر نور اجرام پشت خودشون نسبت به خط دید ما ایجاد می کنند، مثل یک عدسی عمل می کنند. ما می‌تونیم بفهمیم که اثر انتقال به سرخ گرانشی در نسبیت واقعاً اتفاق می‌افته یا نه؟
2. خمش فض-زمان: بررسی هندسه‌ی فضا. سیاه‌چاله‌ها- انفجار بزرگ. در اینها ما با زمان بسیار سروکار داریم.
ولی تأکید کنم در همه‌ی موارد زمان وجود داره، منتهی اگر بخواهیم فقط مثالی از پدیده‌ای فیزیکی زده باشیم این‌طور می‌تونیم تصور کنیم. نجوم و اخترفیزیک پُر از مثالهای عینی و شهودی نسبیته. آزمایشهای زیادی رو نسبیت با موفقیت پشت سر گذاشته. فقط یک پیش‌بینی تا الان نیاز به کا ربیشتری داره. موج گرانشی که تا الان دانشمندان نه تونستن ایجادش کنند نه آشکار سازی اش کنند. علت در فناوری لازمه که ما به کار می‌بریم.
در فیزیک نسبیتی می‌گیم که هر پدیده ای اتفاق می‌افته باید زمان در اون دخیل باسه چون انتقال یا جابه‌جایی داده ها به ما یا اصلاً خود رویداد مستلزم گذشت زمانه.
و بگذار حالا که به چند نکته اشاره کردم به یک سؤال بزرگ هم اشاره کنم: چرا گرانش با وجودیکه ضعیف‌ترین نیروی طبیعته و بلند برد به حساب میاد تقریبا به‌صورت آنی عمل می‌کنه! این سؤال جالبیه که در گرانش دانشمندان به دنبال اون هستند.
منظور از زمان چیزی جز تغییرات آنی نیست. ما واحدی قائل شدیم برای تغییرات به نام زمان. و استدلال کردیم که بنا به دلایلی زمان باید کمیت فیزیکی به حساب بیاد. منتهی! وقتی صحبت از خمش کردیم باید این رو بدونیم که مهم نیست این خمش در چند بُعد باشه. تصورش در 3 بعد فضایی یا 4 بعُد فضایی واقعاً آسون نیست. ساعت ما در عالم از رصدهای ما بدست میاد. ساعت کیهانی. فعلاً موفق‌ترین نظریه در ایمن زمینه انفجار بزرگ و مدل تورم بوده. ولی من اینجا وارد این بحث نمی‌شم.
برگردیم به خمش فضا. این مهم نیست که زمین در مجا باشه مهم اینه که فضا به شکل عجیبی در 4 بُعد خمیده میشه. ما نمی‌تونیم این خمش رو احساس کنیم. اینجا مثال معروف کتاب جالب هندسه، نسبیت و بُعد چهارم پیش‌میاد. تصور ابعاد بالاتر برای درک این خمش در جهانی که زندگی می‌کنیم،می‌تونه به این صورت باشه که ما موجود 2 بعدی هستیم حالا فکر کن چطور باید 3 بعد رو در نظر می‌گرفتیم. حتماً با مثال معروف تخت آباد آشنا هستی. موجودی دو بعدی روی صفحه حالا اگر یک کره یا هر جرم هندسی از اون صفحه عبور کنه ما چی می‌بینم. کمی که بهش فکر کنی متوجه می‌شی باید چطور تصور کرد و یا فهمید که تصورش مشکله.
فضا خمیده میشه. ولی اینکه ما می‌گیم باید فضا-زمان با هم باشند مفهوم فیزیکیه که در معادلات باهاشون سرو کار داریم. اگر معادله‌ی هندسی-نسبیتی نسبیت عام رو ببینی، متوجه می‌شی که وجود زمان همراه با عامل سرعت نور الزامیه. و اما دو مثال از هر دو نمونه‌ای که گفتم:
1. خمش فضا: لنزهای گرانشی! اجرام سنگین در عالم با خمشی که در مسیر نور اجرام پشت خودشون نسبت به خط دید ما ایجاد می کنند، مثل یک عدسی عمل می کنند. ما می‌تونیم بفهمیم که اثر انتقال به سرخ گرانشی در نسبیت واقعاً اتفاق می‌افته یا نه؟
2. خمش فض-زمان: بررسی هندسه‌ی فضا. سیاه‌چاله‌ها- انفجار بزرگ. در اینها ما با زمان بسیار سروکار داریم.
ولی تأکید کنم در همه‌ی موارد زمان وجود داره، منتهی اگر بخواهیم فقط مثالی از پدیده‌ای فیزیکی زده باشیم این‌طور می‌تونیم تصور کنیم. نجوم و اخترفیزیک پُر از مثالهای عینی و شهودی نسبیته. آزمایشهای زیادی رو نسبیت با موفقیت پشت سر گذاشته. فقط یک پیش‌بینی تا الان نیاز به کا ربیشتری داره. موج گرانشی که تا الان دانشمندان نه تونستن ایجادش کنند نه آشکار سازی اش کنند. علت در فناوری لازمه که ما به کار می‌بریم.
در فیزیک نسبیتی می‌گیم که هر پدیده ای اتفاق می‌افته باید زمان در اون دخیل باسه چون انتقال یا جابه‌جایی داده ها به ما یا اصلاً خود رویداد مستلزم گذشت زمانه.
و بگذار حالا که به چند نکته اشاره کردم به یک سؤال بزرگ هم اشاره کنم: چرا گرانش با وجودیکه ضعیف‌ترین نیروی طبیعته و بلند برد به حساب میاد تقریبا به‌صورت آنی عمل می‌کنه! این سؤال جالبیه که در گرانش دانشمندان به دنبال اون هستند.
Science is a way of trying not to fool yourself. The first principle is that you must not fool yourself, and you are the easiest person to fool. Richard Feynman