10-24-2011, 01:10 PM
اطلاعات نجومی 54 (موجودات هوشمند)
موجودات همشمند
موجودات هوشمند احتمالاً در مقیاس های زمانی کوتاه نسبت به عمر کهکشان در کل راه شیری پراکنده شده اند، ولی هنوز هیچ اثری از آنها نیست. پس آنها کجا هستند؟ آیا ارتباطی میان فوران های پُرانرژی در کیهان و انقراض های بزرگ جانوران روی زمین وجود دارد؟
در تابستان سال ۱۳۲۹/۱۹۵۰، در آزمایشگاه ملی لُس آلاموس آمریکا، گروهی از فیزیکدانان دور هم جمع شده بودند؛ اِنریکو فِرمی، ادوارد تِلِر، هِربِرت یورک، و اِمیل کونوپینسکی درباره ی بشقاب پرنده ها و بیگانگان با هم بحث می کردند. در میانه ی صرف ناهار، فِرمی به طور نامنتظره ای پرسید: <دیگران کجا هستند؟>
همکاران فِرمی بی درنگ متوجه منظور او شدند. این پرسش <دیگران کجا هستند؟> سبب به وجود آمدن چیزی شد که امروز به <پارادوکس یا باطِلنَمای فِرمی> معروف است.
موجودات هوشمند احتمالاً در مقیاس های زمانی کوتاهی نسبت به عمر کهکشان در کل راه شیری پراکنده شده اند، ولی هنوز هیچ اثری از آنها نیست. پس آنها کجا هستند؟
از آن زمان تاکنون مردم راجع به این گَپ مشهورِ <سرِ میز غذا> بحث می کنند. یک احتمال این است که ما تنها هستیم، ولی بسیاری از دانشمندان این احتمال را قانع کننده نمی دانند. چرا باید در کهکشانی با صدها میلیارد ستاره، که وجود منظومه های سیاره ای در آن به نظر رایج می آید، حیات هوشمند فقط و فقط یک بار پدید آید؟ در سال ۱۳۶۲/۱۹۸۳، دیوید برین، فیزیکدان و نویسنده ی داستان های علمی تخیلی، علت عجیب دیگری برای این <سکوت بزرگ> مطرح کرد. او عقیده داشت که شاید بیگانگان مافوق ما منظومه شمسی را به صورت باغ وحش یا پژوهشگاهی، برای <تربیت موجود ذی شعور جدیدی>، نگه داشته اند یا شاید هم از مقاصد کِسِل کننده و بی جاذبه ای مانند زمین دوری می کنند.
ولی هنوز احتمالات علمی بهتری وجود دارد: پدیده های طبیعی­ هوشمندترین ها را نیز می تواند نابود کند. راه شیری برخلاف اسمش که یادآور خانه ای دِنج است، محیطی آرام و مهمان نواز نیست. پرتوهای کیهانی پُرانرژی در تمام جهات در فضا در جریان اند. انفجارهای آتشین در هر لحظه روی می دهند و برخوردها، مُدام، از مقیاس های کوچک تا بزرگ اتفاق می افتند. چون باطلنمای فِرمی برای کل کهکشان تعمیم پذیر است ارزش اندیشیدن به توضیحات اخترفیزیکی اندیشمندانه را نیز دارد. رویدادهای خَشِنی همچون فوران های پرتو گاما (GRB ها) و انفجارهای ابرنواختری می توانند بر محیط زیست تأثیر بگذارند. شاید آن بیرون به سبب آکنده بودن کهکشان به انواع این تابش ها این قدر ساکت است. فوران ها یا درخشش های پرتو گاما ظهور ناگهانی و گذرای پرتوهای بسیار پُرانرژی گاما از نقطه ای از آسمان است. این درخشش ها چند دهم ثانیه تا حداکثر یکی دو دقیقه طول می کشند. منشأ اغلب آنها انفجارهایی در کهکشان های دور دست کیهان بوده است و همین نشان می دهد فورانگر گاما چه انرژی هنگفتی را رها می کند که پرتو گامای آن از اعماق کیهان به ما می رسد. منشأ برخی درخشش های گاما انفجارهای اَبَرنواختری است و منشأ برخی دیگر ممکن است ادغام جفت ستاره های نوترونی یا جفت های سیاهچاله ای باشد.
در سال ۱۳۷۸/۱۹۹۹، جیمز آنیس، اخترفیزیکدان آزمایشگاه فِرمی، این نظریه را مطرح کرد که شاید فوران های گاما پاسخ باطلنمای فِرمی باشند. با توجه به گفته های آنیس، اگر نظریه هایی که فوران های گاما را به مرگ ستارگان پُرجرم مربوط می کنند درست باشند، این فوران ها باید در اوایل تاریخ کهکشان، زمانی که شکل گیری ستارگان در اوج بود، بیشتر رخ داده باشند. شاید این انفجارها و تابش های مربوط به آنها در آن زمان به اندازه ای رخ می دادند که حیات هوشمند را از تثبیت باز دارد.
شکل گیری ستارگان و در پِیِ آن فوران های گاما امروز کمتر از قبل است. زمان لازم برای پیدایش موجودات هوشمند و تسخیر کهکشان به دست آنها از نظر دانشمندان ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون سال است. اما انفجارها و فوران های کُشنده به طور متوسط در بازه ی زمانی کوتاه تر از این دوره رخ می دهند. اگر این فکر درست باشد ممکن است اکنون ما در مرحله ی گُذار باشیم و موجودات فضایی هوشمند، از هر نوع، در حال تسخیر راه شیری باشند. پس چراغی را روشن بگذارید؛ بیگانگان در راه اند.
موجودات همشمند
موجودات هوشمند احتمالاً در مقیاس های زمانی کوتاه نسبت به عمر کهکشان در کل راه شیری پراکنده شده اند، ولی هنوز هیچ اثری از آنها نیست. پس آنها کجا هستند؟ آیا ارتباطی میان فوران های پُرانرژی در کیهان و انقراض های بزرگ جانوران روی زمین وجود دارد؟
در تابستان سال ۱۳۲۹/۱۹۵۰، در آزمایشگاه ملی لُس آلاموس آمریکا، گروهی از فیزیکدانان دور هم جمع شده بودند؛ اِنریکو فِرمی، ادوارد تِلِر، هِربِرت یورک، و اِمیل کونوپینسکی درباره ی بشقاب پرنده ها و بیگانگان با هم بحث می کردند. در میانه ی صرف ناهار، فِرمی به طور نامنتظره ای پرسید: <دیگران کجا هستند؟>
همکاران فِرمی بی درنگ متوجه منظور او شدند. این پرسش <دیگران کجا هستند؟> سبب به وجود آمدن چیزی شد که امروز به <پارادوکس یا باطِلنَمای فِرمی> معروف است.
موجودات هوشمند احتمالاً در مقیاس های زمانی کوتاهی نسبت به عمر کهکشان در کل راه شیری پراکنده شده اند، ولی هنوز هیچ اثری از آنها نیست. پس آنها کجا هستند؟
از آن زمان تاکنون مردم راجع به این گَپ مشهورِ <سرِ میز غذا> بحث می کنند. یک احتمال این است که ما تنها هستیم، ولی بسیاری از دانشمندان این احتمال را قانع کننده نمی دانند. چرا باید در کهکشانی با صدها میلیارد ستاره، که وجود منظومه های سیاره ای در آن به نظر رایج می آید، حیات هوشمند فقط و فقط یک بار پدید آید؟ در سال ۱۳۶۲/۱۹۸۳، دیوید برین، فیزیکدان و نویسنده ی داستان های علمی تخیلی، علت عجیب دیگری برای این <سکوت بزرگ> مطرح کرد. او عقیده داشت که شاید بیگانگان مافوق ما منظومه شمسی را به صورت باغ وحش یا پژوهشگاهی، برای <تربیت موجود ذی شعور جدیدی>، نگه داشته اند یا شاید هم از مقاصد کِسِل کننده و بی جاذبه ای مانند زمین دوری می کنند.
ولی هنوز احتمالات علمی بهتری وجود دارد: پدیده های طبیعی­ هوشمندترین ها را نیز می تواند نابود کند. راه شیری برخلاف اسمش که یادآور خانه ای دِنج است، محیطی آرام و مهمان نواز نیست. پرتوهای کیهانی پُرانرژی در تمام جهات در فضا در جریان اند. انفجارهای آتشین در هر لحظه روی می دهند و برخوردها، مُدام، از مقیاس های کوچک تا بزرگ اتفاق می افتند. چون باطلنمای فِرمی برای کل کهکشان تعمیم پذیر است ارزش اندیشیدن به توضیحات اخترفیزیکی اندیشمندانه را نیز دارد. رویدادهای خَشِنی همچون فوران های پرتو گاما (GRB ها) و انفجارهای ابرنواختری می توانند بر محیط زیست تأثیر بگذارند. شاید آن بیرون به سبب آکنده بودن کهکشان به انواع این تابش ها این قدر ساکت است. فوران ها یا درخشش های پرتو گاما ظهور ناگهانی و گذرای پرتوهای بسیار پُرانرژی گاما از نقطه ای از آسمان است. این درخشش ها چند دهم ثانیه تا حداکثر یکی دو دقیقه طول می کشند. منشأ اغلب آنها انفجارهایی در کهکشان های دور دست کیهان بوده است و همین نشان می دهد فورانگر گاما چه انرژی هنگفتی را رها می کند که پرتو گامای آن از اعماق کیهان به ما می رسد. منشأ برخی درخشش های گاما انفجارهای اَبَرنواختری است و منشأ برخی دیگر ممکن است ادغام جفت ستاره های نوترونی یا جفت های سیاهچاله ای باشد.
در سال ۱۳۷۸/۱۹۹۹، جیمز آنیس، اخترفیزیکدان آزمایشگاه فِرمی، این نظریه را مطرح کرد که شاید فوران های گاما پاسخ باطلنمای فِرمی باشند. با توجه به گفته های آنیس، اگر نظریه هایی که فوران های گاما را به مرگ ستارگان پُرجرم مربوط می کنند درست باشند، این فوران ها باید در اوایل تاریخ کهکشان، زمانی که شکل گیری ستارگان در اوج بود، بیشتر رخ داده باشند. شاید این انفجارها و تابش های مربوط به آنها در آن زمان به اندازه ای رخ می دادند که حیات هوشمند را از تثبیت باز دارد.
شکل گیری ستارگان و در پِیِ آن فوران های گاما امروز کمتر از قبل است. زمان لازم برای پیدایش موجودات هوشمند و تسخیر کهکشان به دست آنها از نظر دانشمندان ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون سال است. اما انفجارها و فوران های کُشنده به طور متوسط در بازه ی زمانی کوتاه تر از این دوره رخ می دهند. اگر این فکر درست باشد ممکن است اکنون ما در مرحله ی گُذار باشیم و موجودات فضایی هوشمند، از هر نوع، در حال تسخیر راه شیری باشند. پس چراغی را روشن بگذارید؛ بیگانگان در راه اند.