08-17-2011, 01:06 AM
اطلاعات نجومی 37 (غول منظومه شمسی)
غول منظومه شمسی
مشتری یا هرمز بزرگ ترین سیاره منظومه خورشیدی است. از نظر فاصله، مشتری پنجمین سیاره است، یعنی پس از تیر، ناهید، زمین و مریخ قرار دارد، از لحاظ درخشندگی نیز چهارمین جرم آسمان است، یعنی پس از خورشید، ماه و ناهید قرار دارد. هرچند گهگاهی ممکن است مریخ درخشان تر از مشتری باشد. اما از لحاظ اندازه باید گفت مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه ماست و قطر آن ۱۱برابر قطر زمین است. مشتری می تواند ۱۳۰۰سیاره زمین را در خود جای دهد و فاصله اش تا خورشید پنج برابر فاصله زمین تا خورشید است. جرم آن نیز ۳۱۸بار بیشتر از جرم زمین است. به بیان دیگر جرم مشتری به تنهایی ۵/۲ برابر جرم همه سیارات است. با توجه به این اطلاعات می توان دریافت که چگالی (نسبت جرم به حجم) مشتری کم و حدود ۳/۱ گرم در سانتی متر مکعب یعنی یک چهارم چگالی زمین است. این سیاره بیشتر از عنصرهای سبک هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است اما زمین از عنصرهای سنگین ساخته شده است. حرکت انتقالی مشتری یعنی (چرخش به دور خورشید) ۱۲سال زمینی طول می کشد اما حرکت وضعی (چرخش به دور محور فرضی خود) حدود ۱۰ساعت طول می کشد و از این لحاظ سریع ترین سیاره منظومه خورشیدی است.
چرخش سریع مشتری باعث شده، استوا برآمده تر و قطب ها فرورفته تر باشد. قطر استوا حدود هفت درصد بیشتر از قطر قطب هاست. اما یکی از مهم ترین ویژگی های مشتری، مقدار قمرهای آن است. درحالی که زمین تنها یک قمر دارد، مشتری تعداد زیادی قمر طبیعی دارد که ۶۴ عدد از آنها نام گذاری شده اند و قطر ۱۶قمر نیز بیش از ۱۰کیلومتر است اما از این میان چهار قمر بیش از همه معروفند. این چهار قمر به ترتیب فاصله از مشتری یو (یا آیو)، اروپا، گانیمدوکالیتو نام دارد. این چهار قمر را قمرهای گالیله ای می نامند زیرا اولین بار گالیله، اخترشناس ایتالیایی آنها را در سال ۱۶۱۰ به وسیله اولین تلسکوپ نجومی کشف کرد. کشف این قمرها در تاریخ اخترشناسی بسیار مهم است زیرا اولین بار بود که بشر به چشم خود می دید اجسامی در منظومه شمسی هستند که به دور یک جسم دیگر غیر از زمین می گردند و به این ترتیب بود که پایه های نظریه زمین مرکزی فرو ریخت. شاید بسیاری از افراد ندانند که مشتری حلقه هایی به دور خود دارد. هرچند کیوان (زحل) به داشتن حلقه های زیبا معروف است اما مشتری هم سه حلقه باریک دارد که بسیار کم نورتر از حلقه های کیوان هستند. این حلقه از ذرات بسیار ریزگرد و غبار ساخته شده است.
حلقه اصلی حدود ۳۰کیلومتر ضخامت و ۶۴۰۰کیلومتر پهنا دارد. نکته دیگری که در مورد مشتری بسیار جالب توجه است، برخورد دنباله دار شومیکر لوی۹ با این سیاره است. در مارس سال ۱۹۹۳ سه اخترشناس به نام های «یوجین شومیکر»، «کارولین شومیکر» و «دیوید لوی» دنباله داری را نزدیک سیاره مشتری کشف کردند که دنباله دار «شومیکر – لوی ۹» نام گرفت. مشتری این دنباله دار را به سمت خود جذب کرد و دنباله دار در اثر شدت گرانش به چندین تکه تقسیم شد. دانشمندان تلسکوپ های بزرگ زمین و همچنین تلسکوپ فضایی هابل را به سمت مشتری تنظیم کردند. تکه ها به پشت مشتری برخورد کرد که از زمین نمی شد این برخورد را دید اما به دلیل چرخش مشتری، بعد از نیم ساعت در معرض دید قرار گرفت. این برخورد، انفجارهای شدیدی را به وجود آورد که بی شباهت به انفجارهای اتمی زمینی نبود. دانشمندان می گویند اگر چنین برخوردی با زمین صورت می گرفت، بیشتر گونه های زیستی زمین در اثر پخش شدن گرد و غبار و تاریکی اتمسفر و کاهش دما از بین می رفت. ناسا تاکنون شش فضاپیما به مشتری فرستاده است به نام های پایونیر ۱۰، پایونیر ساترن ۳، وویجر یک و وویجر۲، اولیسه و گالیله.
[ATTACH=CONFIG]914[/ATTACH]
غول منظومه شمسی
مشتری یا هرمز بزرگ ترین سیاره منظومه خورشیدی است. از نظر فاصله، مشتری پنجمین سیاره است، یعنی پس از تیر، ناهید، زمین و مریخ قرار دارد، از لحاظ درخشندگی نیز چهارمین جرم آسمان است، یعنی پس از خورشید، ماه و ناهید قرار دارد. هرچند گهگاهی ممکن است مریخ درخشان تر از مشتری باشد. اما از لحاظ اندازه باید گفت مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه ماست و قطر آن ۱۱برابر قطر زمین است. مشتری می تواند ۱۳۰۰سیاره زمین را در خود جای دهد و فاصله اش تا خورشید پنج برابر فاصله زمین تا خورشید است. جرم آن نیز ۳۱۸بار بیشتر از جرم زمین است. به بیان دیگر جرم مشتری به تنهایی ۵/۲ برابر جرم همه سیارات است. با توجه به این اطلاعات می توان دریافت که چگالی (نسبت جرم به حجم) مشتری کم و حدود ۳/۱ گرم در سانتی متر مکعب یعنی یک چهارم چگالی زمین است. این سیاره بیشتر از عنصرهای سبک هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است اما زمین از عنصرهای سنگین ساخته شده است. حرکت انتقالی مشتری یعنی (چرخش به دور خورشید) ۱۲سال زمینی طول می کشد اما حرکت وضعی (چرخش به دور محور فرضی خود) حدود ۱۰ساعت طول می کشد و از این لحاظ سریع ترین سیاره منظومه خورشیدی است.
چرخش سریع مشتری باعث شده، استوا برآمده تر و قطب ها فرورفته تر باشد. قطر استوا حدود هفت درصد بیشتر از قطر قطب هاست. اما یکی از مهم ترین ویژگی های مشتری، مقدار قمرهای آن است. درحالی که زمین تنها یک قمر دارد، مشتری تعداد زیادی قمر طبیعی دارد که ۶۴ عدد از آنها نام گذاری شده اند و قطر ۱۶قمر نیز بیش از ۱۰کیلومتر است اما از این میان چهار قمر بیش از همه معروفند. این چهار قمر به ترتیب فاصله از مشتری یو (یا آیو)، اروپا، گانیمدوکالیتو نام دارد. این چهار قمر را قمرهای گالیله ای می نامند زیرا اولین بار گالیله، اخترشناس ایتالیایی آنها را در سال ۱۶۱۰ به وسیله اولین تلسکوپ نجومی کشف کرد. کشف این قمرها در تاریخ اخترشناسی بسیار مهم است زیرا اولین بار بود که بشر به چشم خود می دید اجسامی در منظومه شمسی هستند که به دور یک جسم دیگر غیر از زمین می گردند و به این ترتیب بود که پایه های نظریه زمین مرکزی فرو ریخت. شاید بسیاری از افراد ندانند که مشتری حلقه هایی به دور خود دارد. هرچند کیوان (زحل) به داشتن حلقه های زیبا معروف است اما مشتری هم سه حلقه باریک دارد که بسیار کم نورتر از حلقه های کیوان هستند. این حلقه از ذرات بسیار ریزگرد و غبار ساخته شده است.
حلقه اصلی حدود ۳۰کیلومتر ضخامت و ۶۴۰۰کیلومتر پهنا دارد. نکته دیگری که در مورد مشتری بسیار جالب توجه است، برخورد دنباله دار شومیکر لوی۹ با این سیاره است. در مارس سال ۱۹۹۳ سه اخترشناس به نام های «یوجین شومیکر»، «کارولین شومیکر» و «دیوید لوی» دنباله داری را نزدیک سیاره مشتری کشف کردند که دنباله دار «شومیکر – لوی ۹» نام گرفت. مشتری این دنباله دار را به سمت خود جذب کرد و دنباله دار در اثر شدت گرانش به چندین تکه تقسیم شد. دانشمندان تلسکوپ های بزرگ زمین و همچنین تلسکوپ فضایی هابل را به سمت مشتری تنظیم کردند. تکه ها به پشت مشتری برخورد کرد که از زمین نمی شد این برخورد را دید اما به دلیل چرخش مشتری، بعد از نیم ساعت در معرض دید قرار گرفت. این برخورد، انفجارهای شدیدی را به وجود آورد که بی شباهت به انفجارهای اتمی زمینی نبود. دانشمندان می گویند اگر چنین برخوردی با زمین صورت می گرفت، بیشتر گونه های زیستی زمین در اثر پخش شدن گرد و غبار و تاریکی اتمسفر و کاهش دما از بین می رفت. ناسا تاکنون شش فضاپیما به مشتری فرستاده است به نام های پایونیر ۱۰، پایونیر ساترن ۳، وویجر یک و وویجر۲، اولیسه و گالیله.
[ATTACH=CONFIG]914[/ATTACH]