کهکشان های رادیویی

[naruto sh]

در دهه اول 1950 ستاره شناسان مشاهده آسمان را به کمک تلسکوپ های رادیویی آغاز نمودند و به زودی متوجه شدند که بعضی از کهکشانها منابع انرژی رادیویی غیر عادی هستند . تمام کهکشانها که شامل کهکشان راه شیری ما نیز می شوند مقداری انرژی رادیویی از هیدروژن خنثی ، ابرهای مولکولی ، تپ اختر و از این قبیل را فسیل می نمایند . اما بعضی از کهکشانها [color="#ff0000"]10 به توان 7 برابر[/color] انرژی رادیویی منتشر می کنند . به این کهکشانها کهکشان رادیویی گفته میشود .

مشاهدات بعدی نشان داد که بسیاری از کهکشانها طول موجهای فرو سرخ ، فرابنفش و پرتو [color="#ff0000"]x[/color] را نیز منتشر میکنند . بنابراین اصطلاح کهکشان رادیویی به تدریج با کهکشان فعال جایگزین شد . کهکشانهای رادیویی به کهکشان هایی می گویند که نسبت به کهکشان های معمولی انرزی فوق العاده بیشتری تولید میکنند . از آنجا که این انرژی همیشه در هسته اصلی کهکشانها تولید میشود ، این منابع انرژی به عنوان هسته کهکشانی فعال[color="#0000cd"] ( agn[/color] ) شناخته میشوند .

[naruto sh]

ستاره شناسان دریافتند که بعضی از منابع رادیویی در آسمان از یک جفت زائده رادیویی درخشان تشکیل شده است . هنگامی که تلسکوپ های نوری مکان این منابع رادیویی با زائده دوگانه را مطالعه کردند کهکشانهایی را که بین زائده ها واقع شده بودند پیدا نمودند . ظاهرا کهکشانها زائده های رادیویی تولید می کنند . اگر چه در بعضی از موارد نیز کهکشانها انرژی رادیویی گسیل شده قابل آشکار سازی را تولید نمی کنند .

زائده های رادیویی معمولا از کهکشانهایی که با آنها همراه هستند بزرگترند . قطر بسیاری از آنها به بزرگی 60 کیلو پارسک ( 200000 سال نوری ) است ، یعنی دو برابر اندازه کهکشان راه شیری . از نوک تا نوک ، زائده های رادیویی صدها کیلو پارسک فاصله دارند . رکوردهای بزرگترین ، کوچکترین ، درخشانترین و ... در ستاره شناسی تقریبا هر روز شکسته می شوند ولی یکی از بزرگترین کهکشانهای رادیویی شناخته شده 3c 236 می باشد . زائده های رادیویی آن تا 5/8 مگاپارسک ( 19 در 10 به توان 6 سال نوری ) گسترده شده اند .

[naruto sh]

زائده های رادیویی دو خصوصیت دارند که به منشاء آنها اشاره میکند . آنها تابش سینکروترونی ساتع می کنند که لکه های داغی ( نواحی با گسیل رادیویی شدید ) در لبه زائده و دور از مرکز کهکشان دارند .

اولین خصوصیت : تابش سینکروترونی هنگامی تولید میشود که الکترونهای پر سرعت از میان یک میدان مغناطیسی می گذرند . اگر چه میدان درون یک زائده رادیویی حداقل هزار برابر ضعیفتر از میدان زمین است ولی چون حجم بسیار بزرگی را اشغال میکند انرژی ذخیره شده بسیار زیادی را دارا است . به علاوه الکترونهای پر سرعت باید با سرعتی نزدیک به سرعت نور حرکت کنند . بنابراین باید بسیار پر انرژی باشد. به چنین الکترونهایی الکترون های نسبیتی گفته میشود .

بنابراین انرژی کلی که در یک زائده رادیویی ذخیره می شود بسیار بزرگ است . یعنی در حدود 10 به توان 53 ژول که تقریبا معادل انرژی است که میتوان از تبدیل جرم میلیون ها خورشید به دست آورد . فرآیندی که طی آن زائده رادیویی بوجود می آید باید شامل توان بسیار بالایی باشد .

دومین خصوصیت در مورد ماهیت زائده رادیویی این است که بسیاری از آنها در برگیرنده لکه های داغ هستند یعنی نواحی با شدت بالا روی لبه زائده ها در دورترین بخش کهکشان . این امر پیشنهاد می کند که زائده ها دور از کهکشان در حال انبساط هستند و لبه های کشیده شان با گاز میان کهکشانی برخورد میکند و باعث تراکم میدان مغناطیسی و گاز داغ شده ، به دنبال آن تابش رادیویی قوی تری در آن ناحیه تولید می شود . در حقیقت لکه های داغ می توانند به ما سرنخی از منبع انرژی که زائده ها را تحریک می کند بدهند .