09-25-2009, 08:23 PM
دو پیکر( جوزا )
جوزا یکی از صور فلکی دایره البروجی است.
بنا بر افسانه ها " پولوكس " فنا ناپذير بود، زيرا او پسر پدر خدايان، يعني زئوس بود. ولي كاستور بر خلاف برادرش، پدرش از نوع بشر بود و به همين دليل جزو فناپذيران به شمار مي آمد. هر دو ی آن ها قهرمانان بزرگي بودند و در همه حال کنار یکدیگربوند و هيچ گاه از هم جدا نمي شدند. هنگامي كه كاستور در نبردي کشته شد، جدايي از برادر براي پولوكس تحمل ناپذير بود . به خصوص اين مساله كه كاستور مي بايد به قلمرو تاريك زيرزميني مردگان مي رفت، پولوكس را خيلي آزار مي داد. به اين جهت " پولوكس " از پدرش خواهش كرد كه اجازه دهد اوهم بميرد ، تا بتواند به برادر فناپذيرش بپيوندد.
زئوس كه تحت تاثير اين عشق برادرانه قرار گرفته بود، به پولوكس پيشنهاد كرد، به جاي اينكه هميشه نزد خدايان در " المپ " ( Olympus ) زندگي كند، با كاستور به طور نوبتي يك روز را در قلمرو مردگان و روز ديگر را در المپ به سر آورد. پولوكس بدون مكث و تفكر تصميم گرفت اين پيشنهاد را بپذيرد تا ديگر هرگز مجبور به جدايي از كاستور نباشد.
چندي پس از آن، زئوس به پاس وحدت و وفاداري دو برادر به يكديگر آنها را به ستارگاني نوراني در آسمان تبديل كرد. از آن زمان آنها به شكل صورت فلكي دو پيكر در آسمان زمستان مي درخشند و آدميان را به ياد عشق برادري و رفاقت و دوستي مي اندازند.
در افسانه ها آمده است كه اين دو برادر در سفر دريايي " آرگو " نيز، كه هدفش بازپس گيري پوست طلايي قوچ ( حمل ) بود، شركت داشتند. مي گويند هنگامي كه خطر واژگوني كشتي آن ها در طوفان مي رفت ، دو برادر درياي كف آلود را آرام كردند. شايد به اين خاطر است كه مي گويند صورت فلكي جوزا براي دريانوردان خوش اقبالي مي آورد.
در روم باستان نيز اين دو برادر مورد احترام بودند. مي گويند دو برادر در سال 490 پيش از ميلاد به روميان كمك كردند تا در جنگ پيروز شوند. در همان روز آنها با لباسي ارغواني رنگ در رم ظاهر شدند و بر سر يك چشمه به اسبان خود آب دادند و پس از آن ناپديد شدند. مردم رم به منظور سپاسگزاري و قدرداني براي پيروزي در جنگ، معبد بزرگي به يادبود دو برادر برپا كردند، كه امروزه هنوز هم خرابه هاي آن بر جاست.
این صورت فلکی متعلق به نیمکره ی شمالی آسمان است و در اوائل اسفند ماه به بهترین وضعیت رصدی خود می رسد.
514 درجه مربع از آسمان متعلق به این صورت فلکی است.
M 35 یا NGC2168که از دسته ی خوشه های باز ستاره ای و دارای قدر ظاهری برابر با 1/5 است. این خوشه ی زیبا مساحتی برابر 28 دقیقه قوسی از آسمان را می پوشاند و در دوربین های دوچشمی کوچک هم به وضوح قابل رویت است. این خوشه 3000 سال نوری با ما فاصله دارد.
NGC 2129 که یک خوشه ی باز ستاره ای با قدر 7 و مساحتی برابر 5 دقیقه قوسی است و ابزار های آماتوری نسبتا بزرگ قابل تشخیص است. فاصله این خوشه تا خورشید برابر 6000 سال نوری است.
NGC 2392 که یک سحابی از نوع سیاره ای و با نام سحابی اسکیمو بسیار مشهور است . این سحابی زیبا 2500سال نوری با ما فاصله دارد و در تلسکوپ های نسبتا بزرگ و بزرگنمایی ها بالا به شکل یک توده ی مه قابل رویت است. قدر ظاهری این سحابی 9 است و تنها 7/0 دقیقه قوسی از مساحت آسمان را اشغال کرده است.
اسکچ زیر با یک تلسکوپ 6 اینچ ، بزرگنمایی 75 برابر و حد قدر 5/5 آسمان در محدوده شهر رودهن تهیه شده است.
ستارگان اصلي پرنورش کاستور (( آلفا جوزا - castor - راس التوام المقدم یا راس پیکر پیشین)) با قدر 6/1 و پولوكس (( بتا جوزا - pollux - راس التوام الموخر یا راس پیکر پسین )) با قدر 1/1، حتي در آسمان شب شهرهاي بزرگ نيز جلب توجه مي كنند به راحتي مي توان آن ها را يافت. اين دو ستاره به ياد برادراني دو قلو چنين نام گرفته اند.
در اواخر این ماه و در بلند ترین شب های سال آسمان، میزبان شهاب های جوزایی است.
شهاب‌های پرنوری که در دل هوای سرد زمستانی آتش بازی زیبایی راه می‌اندازند تا منجمان آماتور را به زیر سقف زیبای آسمان بکشانند و دقیقا در آغازین روزهای فصل سرما به ملاقات جو زمین می‌آیند تا آخرین بارش چشمگیر سال را به نمایش بگذارند.
شهاب‌هاي اين بارش برخلاف اکثر بارش های شهابی سال بر اثر عبور زمین از میان ذرات به جا مانده از سیارک فایتون ۳۲۰۰ پدید می‌آیند. این شهاب‌ها سرعت خیلی کمی نسبت به شهاب های دیگر دارند ( ۳۵ کیلومتر در ثانیه ) و با رنگ سفیدشان مانند شعله‌ای زیبا به نظر می‌رسند.
کانون این بارش در ۲ درجه‌ای شمال شرق ستاره ی کاستور قرار دارد، ولی شما برای دیدن شهاب‌ها باید به شعاع حدود ۴۵ درجه‌ای کانون بنگرید.
در بارش شهابی امسال که در شامگاه 23 آذر رخ می دهد، ماه تقریبا در حالت بدر بوده و 16 روز سن دارد.
قدر ماه در این شب 13- است و با ستاره ی کاستور در حدود 14و با کانون بارش در حدود 5/12 درجه فاصله دارد.
کانون باش در ساعت 18:50 طلوع می کند و می توان در هر ساعت در حدود 130 شهاب رصد کرد.
حامد سلیمانی
(( گروه ستاره شناسی ققنوس ))
جوزا یکی از صور فلکی دایره البروجی است.
بنا بر افسانه ها " پولوكس " فنا ناپذير بود، زيرا او پسر پدر خدايان، يعني زئوس بود. ولي كاستور بر خلاف برادرش، پدرش از نوع بشر بود و به همين دليل جزو فناپذيران به شمار مي آمد. هر دو ی آن ها قهرمانان بزرگي بودند و در همه حال کنار یکدیگربوند و هيچ گاه از هم جدا نمي شدند. هنگامي كه كاستور در نبردي کشته شد، جدايي از برادر براي پولوكس تحمل ناپذير بود . به خصوص اين مساله كه كاستور مي بايد به قلمرو تاريك زيرزميني مردگان مي رفت، پولوكس را خيلي آزار مي داد. به اين جهت " پولوكس " از پدرش خواهش كرد كه اجازه دهد اوهم بميرد ، تا بتواند به برادر فناپذيرش بپيوندد.
زئوس كه تحت تاثير اين عشق برادرانه قرار گرفته بود، به پولوكس پيشنهاد كرد، به جاي اينكه هميشه نزد خدايان در " المپ " ( Olympus ) زندگي كند، با كاستور به طور نوبتي يك روز را در قلمرو مردگان و روز ديگر را در المپ به سر آورد. پولوكس بدون مكث و تفكر تصميم گرفت اين پيشنهاد را بپذيرد تا ديگر هرگز مجبور به جدايي از كاستور نباشد.
چندي پس از آن، زئوس به پاس وحدت و وفاداري دو برادر به يكديگر آنها را به ستارگاني نوراني در آسمان تبديل كرد. از آن زمان آنها به شكل صورت فلكي دو پيكر در آسمان زمستان مي درخشند و آدميان را به ياد عشق برادري و رفاقت و دوستي مي اندازند.
در افسانه ها آمده است كه اين دو برادر در سفر دريايي " آرگو " نيز، كه هدفش بازپس گيري پوست طلايي قوچ ( حمل ) بود، شركت داشتند. مي گويند هنگامي كه خطر واژگوني كشتي آن ها در طوفان مي رفت ، دو برادر درياي كف آلود را آرام كردند. شايد به اين خاطر است كه مي گويند صورت فلكي جوزا براي دريانوردان خوش اقبالي مي آورد.
در روم باستان نيز اين دو برادر مورد احترام بودند. مي گويند دو برادر در سال 490 پيش از ميلاد به روميان كمك كردند تا در جنگ پيروز شوند. در همان روز آنها با لباسي ارغواني رنگ در رم ظاهر شدند و بر سر يك چشمه به اسبان خود آب دادند و پس از آن ناپديد شدند. مردم رم به منظور سپاسگزاري و قدرداني براي پيروزي در جنگ، معبد بزرگي به يادبود دو برادر برپا كردند، كه امروزه هنوز هم خرابه هاي آن بر جاست.
این صورت فلکی متعلق به نیمکره ی شمالی آسمان است و در اوائل اسفند ماه به بهترین وضعیت رصدی خود می رسد.
514 درجه مربع از آسمان متعلق به این صورت فلکی است.
M 35 یا NGC2168که از دسته ی خوشه های باز ستاره ای و دارای قدر ظاهری برابر با 1/5 است. این خوشه ی زیبا مساحتی برابر 28 دقیقه قوسی از آسمان را می پوشاند و در دوربین های دوچشمی کوچک هم به وضوح قابل رویت است. این خوشه 3000 سال نوری با ما فاصله دارد.
NGC 2129 که یک خوشه ی باز ستاره ای با قدر 7 و مساحتی برابر 5 دقیقه قوسی است و ابزار های آماتوری نسبتا بزرگ قابل تشخیص است. فاصله این خوشه تا خورشید برابر 6000 سال نوری است.
NGC 2392 که یک سحابی از نوع سیاره ای و با نام سحابی اسکیمو بسیار مشهور است . این سحابی زیبا 2500سال نوری با ما فاصله دارد و در تلسکوپ های نسبتا بزرگ و بزرگنمایی ها بالا به شکل یک توده ی مه قابل رویت است. قدر ظاهری این سحابی 9 است و تنها 7/0 دقیقه قوسی از مساحت آسمان را اشغال کرده است.
اسکچ زیر با یک تلسکوپ 6 اینچ ، بزرگنمایی 75 برابر و حد قدر 5/5 آسمان در محدوده شهر رودهن تهیه شده است.
ستارگان اصلي پرنورش کاستور (( آلفا جوزا - castor - راس التوام المقدم یا راس پیکر پیشین)) با قدر 6/1 و پولوكس (( بتا جوزا - pollux - راس التوام الموخر یا راس پیکر پسین )) با قدر 1/1، حتي در آسمان شب شهرهاي بزرگ نيز جلب توجه مي كنند به راحتي مي توان آن ها را يافت. اين دو ستاره به ياد برادراني دو قلو چنين نام گرفته اند.
در اواخر این ماه و در بلند ترین شب های سال آسمان، میزبان شهاب های جوزایی است.
شهاب‌های پرنوری که در دل هوای سرد زمستانی آتش بازی زیبایی راه می‌اندازند تا منجمان آماتور را به زیر سقف زیبای آسمان بکشانند و دقیقا در آغازین روزهای فصل سرما به ملاقات جو زمین می‌آیند تا آخرین بارش چشمگیر سال را به نمایش بگذارند.
شهاب‌هاي اين بارش برخلاف اکثر بارش های شهابی سال بر اثر عبور زمین از میان ذرات به جا مانده از سیارک فایتون ۳۲۰۰ پدید می‌آیند. این شهاب‌ها سرعت خیلی کمی نسبت به شهاب های دیگر دارند ( ۳۵ کیلومتر در ثانیه ) و با رنگ سفیدشان مانند شعله‌ای زیبا به نظر می‌رسند.
کانون این بارش در ۲ درجه‌ای شمال شرق ستاره ی کاستور قرار دارد، ولی شما برای دیدن شهاب‌ها باید به شعاع حدود ۴۵ درجه‌ای کانون بنگرید.
در بارش شهابی امسال که در شامگاه 23 آذر رخ می دهد، ماه تقریبا در حالت بدر بوده و 16 روز سن دارد.
قدر ماه در این شب 13- است و با ستاره ی کاستور در حدود 14و با کانون بارش در حدود 5/12 درجه فاصله دارد.
کانون باش در ساعت 18:50 طلوع می کند و می توان در هر ساعت در حدود 130 شهاب رصد کرد.
حامد سلیمانی
(( گروه ستاره شناسی ققنوس ))