+- تالار گفتگو ستاره‌شناسان (https://www.astrotalk.ir)
+-- انجمن: آسمان شب (https://www.astrotalk.ir/forumdisplay.php?fid=3)
+--- انجمن: گشت های رصدی (https://www.astrotalk.ir/forumdisplay.php?fid=23)
+--- موضوع: گشت رصدی هشتم مرداد 1387 (/showthread.php?tid=424)
گشت رصدی هشتم مرداد 1387 - mirtavoosi - 07-15-2008
با سلام به همه علاقمندان به رصد
رصد آسمان شب در هر فصلی جذابیتها و ویژگیهای منحصر بفردی داره ولی رصد تابستانی و بخصوص مردادماه ، حقیقتاً چیز دیگریست . مشاهده کهکشان راه شیری ، انبوه خوشه های کروی موجود در هاله و مرکز کهکشانمان ،سحابی ها ، اجرام غیر ستاره ای پراکنده در صور فلکی گوناگون و رصد سیارات ، دنباله دارها ، سیارکها ، متغیرها و دوتاییهای رنگی ، هر انسانی رو به وجد میاره و ناخود آگاه زبان به تحسین گشوده از این همه عظمت و شکوه و استادی که در مینیاتور خلقت بکار رفته متحیر میشه . گفته شده که وقتی قرآن میخونید خدا با شما صحبت میکنه ولی من صدای خدا رو توی گشتهای رصدی هم بخوبی میشنوم . گاهی فکر میکنم این گشتها یک کلاس سمعی و بصری ( یا به قول فرنگی ها مولتی مدیای ) خداشناسیه . از جنبه های معنوی و معرفت شناسی رصد که بگذریم جنبه های علمی ، اجتماعی و تفریحی اون هم قابل تامل است .
کلمه رصد در لغت بمعنای " با دقت و هدفمند نگاه کردن " است بعبارت دیگر مشاهده کنکاشگرانه را گویند که در زبان انگلیسی به آن Gazing میگویند . پس تفاوت رصد با مشاهده ( Observation ) در هدفمند بودن آن است . بنابر این برای اینکه یک رصد واقعی و یک شب رصدی جذاب و مفید داشته باشیم نیاز است از قبل برنامه ریزی کنیم و بدانیم بدنبال چه چیزهایی باید بگردیم در غیر اینصورت گشت رصدی با پیک نیک و سیزده بدر تفاوتی نداشته و فقط جنبه تفریحی خواهد داشت ( گرچه آن هم برای انسان نیاز است) .
از آنجا که در این شب به گروههای مختلف تقسیم خواهیم شد ، هر گروه بهتر است از چند روز قبل برنامه رصدی خود را برنامه ریزی و زمان بندی نماید .
گروهی که به رصد صور فلکی میپردازند باید از قبل صورتهای فلکی مورد نظر خود را (با نظر استاد) مطالعه و حتی الامکان شماتیک آنرا ( نه نقاشی آنرا ) چند بار کشیده و نام ستارگان برجسته ، قدر و فاصله ستارگان مشهور و اجرام غیر ستاره ای موجود در آنرا حفظ کنند تا وقتیکه استاد هنگام رصد از اونها سؤال میکنه ناخنهای خود رو نجوند . کشیدن شماتیک صورتهای فلکی در شناخت سریع آنها هنگام رصد فوق العاده کمک میکنه . دانستن میتولوژی (Mythology = اسطوره شناسی ، داستانهای اسطوره ای ) مربوط به هر یک از صور فلکی هم میتونه جذاب باشه. ایده خوبیه که موقع رصد یک صورت فلکی ، یکی از هنر آموزان ، میتولوژی اون صورت فلکی رو برای بچه های دیگر گروه تعریف کنه . بدین ترتیب آموخته هایتان با داستانهای جذاب ، تداعی شده و هرگز فراموش نمیشود ضمن اینکه فرصتی خواهد بود تا به چشمها و گردنتان استراحت کوتاهی بدهید .
گروهی که خود را برای مسابقات صوفی (هفتم شهریور) آماده میکنند باید تا حد ممکن از تجربیات کسانی که قبلا در اینگونه مسابقات شرکت کرده اند سود جویند . خوشبختانه با بودن استاد جعفری زاده که خود از داوران ملی این مسابقات است مشکلی در این زمینه نخواهید داشت . مطلب مهم برای این گروه تهیه کردن فرم ترتیبی اجرام است که ترتیب و زمان رصد هر جرم در آن نوشته شده است . بدون تهیه و در دست داشتن این فرم ، زمان زیادی را به هدر خواهید داد . فراموش نکنید که چنین فرصتی را همیشه بدست نخواهید آورد پس حد اکثر استفاده را از زمان و این گشت رصدی ببرید . زمان مناسبی است که خود را محک بزنید . با توجه به تغییراتی که در مسابقات سالهای اخیر بوجود آمده لازم است که نوع و شکل این اجرام را بخوبی بدانید ( مثلا شکل هسته و تعداد بازوهای هر یک از کهکشانها) . ضمنا ترتیب رصد اجرام واقع در گیسو و سنبله بستگی به تجربه خودتان دارد سعی کنید تریبی را برای خود در نظر بگیرید که برای شما راحت تر است .
علاقمندان به رصد دنباله دارها و سیارکها معمولا افراد زبده ، ماهر و البته پر حوصله ای هستند . بدون اینکه قصد دلسرد کردن شما را داشته باشم باید بگویم چنانچه مهارتهای کافی در رصد کردن را بدست نیاورده اید از خیر رصد این اجرام بگذرید چرا که پس از چندین ساعت تلاش تنها چیزی که نصیبتان میشود ، چشم درد و اعصاب تلیت شده است .
برای رصد این اجرام نیاز به نقشه های دقیق و اپتیک مناسب است .
در بین رصدگران ، معمولا افرادی یافت میشوند که مجذوب ( و خوره ) متغیرها هستند . لیست انواع و اقسام متغیرها رو دارند و از تحقیق در باره آنها لذت و بهره کافی میبرند
ویژگی بارز این افراد اینست که انگار در چشم اونها دستگاه نورسنج کار گذاشتند . برخی از آنها تا یک دهم تغیرات در قدر رو میتوانند با چشم متوجه شوند . البته با تمرین و ممارست زیاد هر کسی بالاخره به این توانایی خواهد رسید . این رشته از ستاره شناسی عملی (Practical Astronomy ) ، گرچه هنوز در میان گروههای رصدی در کشورمان زیاد باب نشده ولی در آمریکا ، ژاپن ، هند و برخی کشورهای دیگر ، گروهها و حتی انجمن هایی وجود دارد که فقط در این زمینه به تحقیق میپردازند. رصدگران این گروه ، بیش از آنکه به اپتیک تکیه داشته باشند به تجربه و چشمان خود اتکا دارند .جا دارد که انجمنهای نجومی ایران نیز در این زمینه فعالتر شده و به تربیت شاگردانی در این رشته جذاب همت گمارند . مطمئن هستم استاد جعفری زاده مثل همیشه در این زمینه هم پیشگام خواهند بود و اولین گروه رصدگران متغیر ها را بنیان خواهند گذاشت . انشاءالله
برای همه شما دوستان و همکلاسیهای عزیزم شب رصدی خوبی را آرزو دارم
وعده دیدار ما : هشتم مرداد ماه 1387 - رصدگاه امامزاده عبدالله
موفق و پیروز باشید