تالار گفتگو ستاره‌شناسان

کهکشان آندرومدا(m31)

کهکشان معروف M31 یا NGC 224 که در صورت فلکی آندرومدا قراردارد. این کهکشان به همراه کهکشان راه شیری دو کهشان مارپیچی بزرگ و اصلی خوشه محلی کهکشانها هستند. این کهکشان نزدیک‌ترین و بزرگترین کهکشان مارپیچی به زمین است. و در فاصله 52/2 میلیون سال نوری قرار دارد. این کهکشان به دلیل درخشندگی خود همواره نظر ستاره شناسان به ویژه طی یکصد سال گذشته را به خود جلب کرده است. قسمت‌های مرکزی این کهکشان در شرایط دید خوب با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و اندازه ظاهری آن نیز حدود 3× 1 درجه است. قدر آن 4/3 قدر مطلق 4/21- (قدر مطلق کهکشان با روشهای غیر مستقیم 5/20- بدست آمده است) و هسته آن به وسیله دوربین دو چشمی و تلسکوپ بسیار درخشان دیده می شود. این کهکشان اولین بار توسط عبدالرحمن صوفی، ستاره شناس ایرانی به عنوان یک ابر کوچک معرفی شده است. این کهکشان در سال 1612 زمان کوتاهی بعد از اختراع تلسکوپ توسط سیمون ماریوس مورد بررسی قرار گرفته و تا چند قرن بعد ستاره شناسان آنرا به عنوان تکه‌ای از کهکشان راه شیری و در محدوده آن در نظر می گرفتند.

طبیعت مارپیچی گونه‌ این سحابی اولین بار توسط ایزاک روبرتز در سال 1880 به کمک یک تلسکوپ نیم متری مشاهده شد و در سال 1885 برای اولین بار یک ابر نو اختر در آن مشاهده شد که آنرا S آندرومدا نامیدند. ادوین هابل در سال 24- 1923 به کمک یک تلسکوپ 5/2 متری بازتابی به نام هوکر متعلق به رصدخانه مونت ویلسون قسمتهای بیرونی آن را به ستارگان مجزا تفکیک نمود و موفق به کشف ستارگان آبی مشابه آنچه که در خوشه های کروی کهکشان خودمان یافت می شود گردید. او به کمک رابطه دوره تناوب با درخشندگی ذاتی در موردستاره‌ ها که متغییر و از انواع قیفاوسی بودند توانست فاصله این ستارگان را تخمین بزند. نتیجه مشاهدات نشان می‌داد که فاصله این سحابی بسیار بیشتر از مرزهای کهکشان راه شیری است یعنی این سحابی جهانی جزیره‌ای مستقل است. مشاهدات جدید که بین سال‌های 1940 تا 55توسط والتر باده به کمک تلسکوپ 5 متری هال انجام شدند نشانِ‌دادند که هسته این کهکشان با ستارگان قرمز پیر که بسیار ضعیفتر از ستارگان آبی روشن هاله اطراف کهکشان هستند پر شده است. چنین وضعیتی در کهکشان خودمان هم وجود دارد. این کهکشان از نوع Sab و قطر آن 22000 سال نوری است. احتمالاً دارای دو بازوی مارپیچی است که البته به دلیل زاویه کم قرص کهکشان باخط دید که در حدود 20 درجه است و احتمالاً اثرات گرانشی کهکشان M32 که شکل آن را به هم زده دیدن این بازوها بسیار مشکل است. با یک تلسکوپ شانزده اینچی در شرایط خوب چندین خوشه کروی اطراف آن قابل مشاهده است. این کهکشان دارای حدود 500- 400 خوشه کروی است و اندازه‌ هاله کهکشان که شامل این خوشه‌های کروی است سه برابر هاله کهکشان راه شیری است (تعداد خوشه‌های کروی کهکشان راه شیری به 200 می رسد). محتویات فلزی ستاره‌های این خوشه‌ها از ستاره‌های مشابه در کهکشان راه شیری بیشتر است و این احتمالاً ناشی از مسیر تکاملی کندتر و نامنظم‌تر این کهکشان نسبت به کهکشان راه شیری است. تاکنون چندین نواختر و ابر نواختر در آن مشاهده شده اند و به کمک تلسکوپ‌های بزرگتر هر سال حدود 30 ستاره نواختر درآن مشاهده‌ می‌شود. ستارگان ابرغول آبی نیز در آن مشاهده شده اند جالب است بدانید اگر خورشید در فاصله این کهکشان از زمین قرار می‌گرفت مثل ستاره‌ای از قدر 29 مشاهده‌ می شد.دراین کهکشان چندین چشمه اشعه ایکس هم یافت شد که کاندیداهای خوبی برای وجود سیاه چاله‌ها یا ستاره‌های نوترونی به حساب می ایند. (تا سال 2004ده چشمه شناسایی شده است). این کهکشان دارای حدود 10 قمر کهکشانی است که دوتای از آنها کهکشان NGC205 یا M110 با قدر 9/8 و دیگری کهکشان NGC 221 یا M32 با قدر 2/8 است که البته در تلسکوپ‌های کوچک به صورت یک ستاره دیده می شود. مشاهدات پیوسته رادیویی در طول موج 21 سانتیمتر مربوط به هیدروژن خنثی نشان می‌دهد که هسته کهکشان از لحاظ فعالیت حدود20 بار از هسته کهکشان راه شیری ضعیفتر است. همچنین مشاهدات تلسکوپ هابل نشان می‌دهد که هسته این کهکشان از دو قسمت بسیار نزدیک هم (در فاصله 5 سال نوری از همدیگر) تشکیل شده که تحت تاثیر شدید گرانشی همدیگر هستند. احتمالاً یکی از هسته‌ها، هسته کهکشان دیگری بوده که توسط کهکشان قوی‌تر بلعیده شده است