03-14-2009, 11:22 AM
بنام خالق آسمانها
ستارگان زینت های زیبایی هستند در آسمان شبهایمان. اما زمانی این زیبایی تکامل می یابد که شناختمان را درباره چگونگی تشکیل آنها،ویژگی های رنگ،دما ،فاصله وانواع آنها و همچنین رابطه این ویژگی ها با هم بیشتر کنیم و لذت رصد را چند برابر کنیم.در این مقاله سعی بر آنست که توضیحاتی هرچند مختصردر باره ستارگان به دوستداران آسمان شب داده شود.
ستارگان برای به وجود آمدن نیاز به مواد اولیه ای دارند که شامل گاز میان ستاره ای و غبار میان ستاره ای است و به صورت ابرهای نسبتاً چگال هستندکه درصد بسیاری از مواد این ابر ها را، گاز هیدروژن تشکیل میدهد.این گازبه صورت های اتم های خنثی و یونیده و مولکول یافت می شود.البته به جز هیدروژن مواد دیگری در این ابر ها وجود دارند مثل:اکسیژن،هلیوم،کربن و ...که به تشکیل ستاره ها و ادامه زندگی آنها کمک می کنند.نوری که ما از ستارگان دریافت میکنیم در اثر واکنشهای درون هسته ستاره ها ست که از ترکیب هسته ها در زمان برخورد با یکدیگر رخ میدهد این واکنش ها را واکنش های جوش هسته ای می نامند. به وسیله رصد ستارگان دوردست به وجود ماده ای به نام غبار میان ستاره ای پی برده شد.این ماده باعث می شود تا ستارگان دور،تاریکتر و به رنگ متمایل به قرمز دیده شوند.ستارگان دور با از دست دادن تابش آبی خود و کاهش کمتر نور قرمز(به علت تفاوت درضریب شکست دو نور آبی و قرمز) قرمز و تیره به نظر می رسند.و میتوان نتیجه گرفت که قرمز بودن یک ستاره به معنی غول سرخی بودن آن نیست بلکه باید فاصله آن ستاره از زمین را نیز در نظر بگیریم. نکته در موردغول سرخی ها اینکه ستارگانی که رنگ های آنها به سمت طیف رنگ قرمز میرود به زمان مرگشان نزدیک تر هستند(در مقالات آینده به چگونگی مرگ ستارگان و غول سرخی ها خواهم پرداخت) به طور کلی یک ستاره زمانی تشکیل میشود که نواحی متراکم گاز میان ستاره ای دچار رمبش گرانشی و از یک نوع موج تکانشی متاثر شود. هنگامی که واکنش در درون گازها شروع میشود رمبش متوقف میشود و گاز ها به مرور داغ تر و سر انجام هسته های هیدروژن با هم ترکیب میشوند و هلیم را به وجود می آورند.و انرژی،دما و فشار درون ستاره افزایش می یابد.بعد از این مراحل واکنش های درون ستاره ای به حالت پایدار و منظمی می رسد و از این لحظه زندگی اصلی یک ستاره شروع میشود و تا روزی که هیدروژن در ستاره باقی است، این زندگی ادامه دارد.اما بهتر است در مورد خورشید و واکنش های درون آن که سبب تولید انرژی در آن می شود توضیحی بدهم.چرا که خورشید نزدیک ترین ستاره به ماست،در اولین مرحله دو هسته هیدروژن ترکیب می شوند تا یک هسته واحد را تشکیل دهد که هیدروژن سنگین است.در مرحله دوم هسته هیدروژن سنگین با گسیل پرتوگاما، پروتون دیگری را جذب میکند و به هلیم سبک تبدیل میشود.و در سومین مرحله که مرحله نهایی است دو هسته هلیم سبک ترکیب می شوند تا هسته هلیم معمولی و دو هسته هیدروژن تشکیل شود. نتیجه نهایی این واکنشها،تبدیل 4هسته هیدروژن به یک هسته هلیم به اضافه انرژی آزاد شده است. این واکنشهای درون خورشید روی میدهد و اکثر ستارگان از طریق واکنشهای جوشی که توضیح دادم انرژی تولید میکنند.
ستارگان زینت های زیبایی هستند در آسمان شبهایمان. اما زمانی این زیبایی تکامل می یابد که شناختمان را درباره چگونگی تشکیل آنها،ویژگی های رنگ،دما ،فاصله وانواع آنها و همچنین رابطه این ویژگی ها با هم بیشتر کنیم و لذت رصد را چند برابر کنیم.در این مقاله سعی بر آنست که توضیحاتی هرچند مختصردر باره ستارگان به دوستداران آسمان شب داده شود.
ستارگان برای به وجود آمدن نیاز به مواد اولیه ای دارند که شامل گاز میان ستاره ای و غبار میان ستاره ای است و به صورت ابرهای نسبتاً چگال هستندکه درصد بسیاری از مواد این ابر ها را، گاز هیدروژن تشکیل میدهد.این گازبه صورت های اتم های خنثی و یونیده و مولکول یافت می شود.البته به جز هیدروژن مواد دیگری در این ابر ها وجود دارند مثل:اکسیژن،هلیوم،کربن و ...که به تشکیل ستاره ها و ادامه زندگی آنها کمک می کنند.نوری که ما از ستارگان دریافت میکنیم در اثر واکنشهای درون هسته ستاره ها ست که از ترکیب هسته ها در زمان برخورد با یکدیگر رخ میدهد این واکنش ها را واکنش های جوش هسته ای می نامند. به وسیله رصد ستارگان دوردست به وجود ماده ای به نام غبار میان ستاره ای پی برده شد.این ماده باعث می شود تا ستارگان دور،تاریکتر و به رنگ متمایل به قرمز دیده شوند.ستارگان دور با از دست دادن تابش آبی خود و کاهش کمتر نور قرمز(به علت تفاوت درضریب شکست دو نور آبی و قرمز) قرمز و تیره به نظر می رسند.و میتوان نتیجه گرفت که قرمز بودن یک ستاره به معنی غول سرخی بودن آن نیست بلکه باید فاصله آن ستاره از زمین را نیز در نظر بگیریم. نکته در موردغول سرخی ها اینکه ستارگانی که رنگ های آنها به سمت طیف رنگ قرمز میرود به زمان مرگشان نزدیک تر هستند(در مقالات آینده به چگونگی مرگ ستارگان و غول سرخی ها خواهم پرداخت) به طور کلی یک ستاره زمانی تشکیل میشود که نواحی متراکم گاز میان ستاره ای دچار رمبش گرانشی و از یک نوع موج تکانشی متاثر شود. هنگامی که واکنش در درون گازها شروع میشود رمبش متوقف میشود و گاز ها به مرور داغ تر و سر انجام هسته های هیدروژن با هم ترکیب میشوند و هلیم را به وجود می آورند.و انرژی،دما و فشار درون ستاره افزایش می یابد.بعد از این مراحل واکنش های درون ستاره ای به حالت پایدار و منظمی می رسد و از این لحظه زندگی اصلی یک ستاره شروع میشود و تا روزی که هیدروژن در ستاره باقی است، این زندگی ادامه دارد.اما بهتر است در مورد خورشید و واکنش های درون آن که سبب تولید انرژی در آن می شود توضیحی بدهم.چرا که خورشید نزدیک ترین ستاره به ماست،در اولین مرحله دو هسته هیدروژن ترکیب می شوند تا یک هسته واحد را تشکیل دهد که هیدروژن سنگین است.در مرحله دوم هسته هیدروژن سنگین با گسیل پرتوگاما، پروتون دیگری را جذب میکند و به هلیم سبک تبدیل میشود.و در سومین مرحله که مرحله نهایی است دو هسته هلیم سبک ترکیب می شوند تا هسته هلیم معمولی و دو هسته هیدروژن تشکیل شود. نتیجه نهایی این واکنشها،تبدیل 4هسته هیدروژن به یک هسته هلیم به اضافه انرژی آزاد شده است. این واکنشهای درون خورشید روی میدهد و اکثر ستارگان از طریق واکنشهای جوشی که توضیح دادم انرژی تولید میکنند.
