تالار گفتگو ستاره‌شناسان

مریخ*نورد جدید به فضا پرتاب شد

دانش > فضا - همشهری آنلاین:
یک موشک بدون سرنشین اطلس 5 روز شنبه 26 نوامبر از فلوریدا به فضا پرتاب شد و مریخ*نورد جدید ناسا را برای جستجوی حیات بر روی این سیاره سرخ به سوی آن فرستاد.

به گزارش رویترز این موشک با ارتفاع یک ساختمان 20 طبقه که شرکت یونایتد لانچ آلیانس آن را ساخته است از سکوی پرتابش در پایگاه نیروهی هوایی آمریکا در کیپ کاناورال در ساعت 10:02 به وقت ساحل شرقی آمریکا (3:02 بعدازظهر به وقت گرینیچ) به فضا فرستاده شد.

این موشک مریخ نورد جدید ناسا به نام "آزمایشگاه علوم مریخ" را حمل می*کرد که قرار است پس از پیمودن فاصله 556 میلیون کیلومتری در طول 9 ماه آینده به مریخ برسد را حمل می*کرد.

انتظار می*رود این مریخ*نورد که به آن نام مستعار Curosity (کنجکاوی) را داده*اند، در 6 اوت 2012 بر روی مریخ فرود آید و در طول دو سال پس از آن به تجزیه و تحلیل مشروح یک دهانه برخوردی وسیع در نزدیکی استوای مریخ به نام "دهانه گیل" بپردازد.

هدف از این ماموریت این است که مشخص شود آیا مریخ زمانی دارای محیطی بوده است که از حیات را پذیرا شود. این ماموریت اولین ماموریت زیست*شناسی ستاره*ای بر روی مریخ از زمان فرستادن جستجوگرهای وایکینگ در دهه 1970 به این سیاره است.

دانشمندان این مکان را برای فرود مریخ*نورد به این علت انتخاب کرده*اند که این منطقه دارای کوهی به ارتفاعی 4.8 کیلومتر است که بر اساس رصدهای مداری و تجزیه و تحلیل مواد معدنی به نظر می*رسد که دارای ساختمانی از سنگ*های لایه*لایه مانند گراند کانیون در آمریکا باشد، هر لایه این کوه شاهدی از دوره*ای متفاوت از تاریخ مریخ است.

این مریخ نورد 17 دوربین و 10 ابزار علمی، از جمله آزمایشگاه*های شیمی دارد، تا عناصر نمونه*های خاک و سنگ به دست آمده بوسیله بازوی روباتی با نوک مته*ای آن را شناسایی کند.

اینم چند عکس از هنگام پرتاب:[[ATTACH=CONFIG]1165[/ATTACH]
[ATTACH=CONFIG]1166[/ATTACH][ATTACH=CONFIG]1164[/ATTACH]

سلام. فکر کنم با رسیدن این مریخ نورد به سطح سیاره جواب کلی از سوالهای بشر در مورد مریخ داده بشه.من شنیدم که برق این مریخ نورد از طریق یک مینی راکتور تولید می شه و تا هزار سال هم عمر مفید داره.
همچنین توانایی انجام ازمایشهایی در سطح نانو رو هم داره. در کل فکر کنم بهترین چیزیه که تا حالا به مریخ فرستاد.

آغاز بزرگترین ماموریت فضایی مریخ/ کاوشگر «کنجکاوی» به سوی سیاره سرخ پرتاب شد
موشک «اطلس 5» حامل بزرگترین و پیچیده*ترین مریخ*نورد ناسا عصر روز گذشته (شنبه) آسمان ابری فلوریدا را شکافت و سفر 570 میلیون کیلومتری خود را به سوی سیاره سرخ آغاز کرد.

موشک حامل کاوشگر «کنجکاوی»(کیوریاسیتی) در ساعت ۱۵:۰۲ به وقت گرینویچ از پایگاه هوایی کیپ*کاناورال فلوریدا به فضا پرتاب شد.

کنجکاوی در پایان سفری هشت و نیم ماهه در آگوست ۲۰۱۲ به مریخ خواهد رساند.

حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ تماشاچی در مرکز فضایی کندی و تعداد بسیار دیگری از جاده*ها و مناطق اطراف به تماشای پرتاب این مریخ*نورد یک تنی که به اندازه یک خودروی کوچک است، پرداختند.

ایستگاه بعدی روبات ۲٫۵ میلیارد دلاری کنجکاوی، دهانه ۱۶۰ کیلومتری گیل در مریخ خواهد بود که در آنجا ماموریت اکتشافی خود را که به گفته محققان جهش بزرگی در درک انسان از امکان حیات در این سیاره سرخ خواهد بود، آغاز خواهد کرد.

اگرچه پرتاب این کاوشگر توجه بسیاری را جلب کرد اما فرود آن بسیار جالبتر خواهد بود چرا که برای اولین بار در تاریخ اکتشاف فضایی قرار است یک جرثقیل آسمانی موشک، این روبات عظیم را با کابل روی سیاره مریخ فرود بیاورد.

مریخ*نورد کنجکاوی با وزن نزدیک به یک تن که دیگر مریخ*نوردهای ناسا را کوتوله جلوه می*دهد، پیچیده*ترین کاوشگر سیاره*یی محسوب می*شود.

این کاوشگر شش چرخ حدود پنج برابر بزرگتر از کاوشگرهای «فرصت» و «روح» است که در سال ۲۰۰۴ برای بررسی امکان وجود نشانه*هایی از آب در گذشته در مریخ فرود آمدند.

کنجکاوی با خود ۱۰ ابزار علمی را حمل می*کند که دو برابر محموله دو مریخ*نورد پیشین است.

از جمله این ابزار می*توان به یک لیزر تبخیر سنگ و چرخ*دنده برای شناسایی مولکول*های آلی اشاره کرد. این مریخ*نورد همچنین از یک مته در انتهای بازوی روباتیک ۲٫۱ متری خود برخوردار است که به جمع*آوری نمونه*ها از سنگهای داخلی مریخ کمک می*کند. این اولین کاوشگر روباتیک مریخ بوده از چنین قابلیتی برخوردار است.

کاوشگر کنجکاوی اگوست سال آینده در دهانه ۱۶۰ کیلومتری گیل در سطح مریخ فرود آمده و به بررسی امکان برخورداری کنونی یا گذشته این سیاره از حیات میکروبی خواهد پرداخت.

این پرتاب نه تنها برای دانشمندان که برای افرادی دیگر از جمله دختری که نام «کنجکاوی» را برای این کاوشگر انتخاب کرده رویدادی فراموش نشدنی خواهد بود.

کلارا ما، دانش*آموز دبیرستانی ایالت کانزاس که سه سال پیش در رقابت ناسا برای انتخاب نام مریخ*نورد جدید آن، نام «کنجکاوی» را ارسال کرده و برنده شده* بود، اکنون در فلوریدا به سر برده و منتظر پرتاب این کاوشگر به سوی مریخ است.

تا سال ۲۰۰۹، کاوشگر کنجکاوی به همان نام ماموریت سازنده خود، آزمایشگاه علمی مریخ نامیده می*شد اما ناسا به دنبال انتخاب یک نام درخور برای این محصول برجسته خود از دانش*آموزان خواست تا در مسابقه انتخاب نام شرکت کنند.

بیش از ۹ هزار پیشنهاد برای این سازمان ارسال شد که از میان آنها نام پیشنهادی کلارا انتخاب شد.

آژانس فضایی آمریکا (ناسا) در سال ۱۹۹۷ میلادی کاوشگر «سوجنر» را که به اندازه یک اسباب*بازی بود، به مریخ فرستاد. این کاوشگر فقط کمی بیش از ۱۰ کیلوگرم وزن داشت.

این حرکت، هفت سال بعد تکرار شد و این بار دو کاوشگر مشابه با ۱۷۰ کیلو وزن به مریخ فرستاده شدند. این دو کاوشگر فرصت (آپورچونیتی) و روح (اسپریت) نام داشتند و مجموع تجهیزات آنها به تنهایی ۱۰ کیلو وزن داشت که هم*وزن کل کاوشگر «سوجنر» بود.

هم*اکنون منتظر کیوریاسیتی هستیم. ربات عظیم*الجثه*ای که بزرگ*ترین ابزار آن به تنهایی نزدیک به چهار برابر کاوشگر کوچکی که در سال ۱۹۹۷ میلادی به مریخ فرستاده شد، حجم دارد.

جان گروتزینگر از پژوهشگران فعال در این پروژه، در توصیف کیوریاسیتی می*گوید: «چهارچرخه*ای به اندازه یک مینی کوپر است که روی چرخ*های یک نفربر نصب شده است.»

با این توصیف، انتظارات زیادی از کیوریاسیتی می*رود. یک ماشین بزرگ که به پرسش*های بزرگی پاسخ خواهد داد.

«کنجکاوی» به دنبال چیست؟

مایک میر از پژوهشگران ارشد ناسا در پروژه اکتشاف مریخ می*گوید: «آزمایشگاه علمی مریخ نقشی کلیدی در یک رشته ماموریت*های مربوط به بررسی و مطالعه مریخ دارد. از جمله بررسی این که آیا امکان زندگی در این سیاره وجود دارد یا نه. این ماشین می*تواند به یک منطقه برود و بعد از جست*وجو به ما بگوید که آیا آنجا قابل سکونت بوده یا نه و حتی این که آیا آنجا امروز هم می*تواند به عنوان یک محل زندگی مورد استفاده قرار بگیرد یا نه.»

مهندسان ناسا سیستم سه مرحله*ای جدیدی را برای ورود این آزمایشگاه به جو مریخ و فرود آن در سطح این سیاره طراحی کرده*اند.

آنها می*گویند که با این سیستم، آزمایشگاه علمی مریخ در منطقه*ای مشخص قرار می*گیرد.

این منطقه مشخص، ۲۰ کیلومتر وسعت دارد و آزمایشگاه علمی مریخ ممکن است در هر نقطه*ای از آن فرود بیاید.

این سیستم جدید، دقتی به مراتب بهتر از فناوری*های پیشین دارد.

کنجکاوی در کجا فرود می*آید؟

گروتزینگر در مورد محل فرود کنجکاوی که «دهانه برخوردی گیل» (Gale Crater) در نزدیکی خط استوای این سیاره است، می*گوید: گیل یکی از عمیق*ترین گودال*های مریخ به شمار می*رود که کوهی با ارتفاع حدود سه مایل در مرکز این دهانه قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: مهم این است که این منطقه مرتفع مرکزی، متشکل از یک رشته لایه*هایی است که در طول میلیاردها سال، سطح مریخ را پوشانده*اند. در نتیجه ما نه فقط تصاویری با وضوح بالا داریم که لایه*های این کوه را نشان می*دهد، بلکه همچنین به دلیل طیف*سنج*هایی که در مدار مریخ داریم، می*توانیم مواد معدنی را که با آب فعل و انفعال نشان می*دهند، ببینیم.

هدف این است که آزمایشگاه کیوریاسیتی در منطقه*ای صاف در عمق دهانه برخوردی گیل فرود بیاید. بعد از فرود، این ماشین به سمت نوک قله به راه می*افتد.

در طول مسیر، این ماشین باید مقادیر قابل توجهی ترکیبات معدنی رسی (فیلوسیلیکات) پیدا کند که فهم جدیدی از وضعیت این سیاره سرخ در سال*های نخست تشکیلش به دنبال خواهد داشت.

خاک رس و ترکیبات آن، فقط زمانی تشکیل می*شود که سنگ برای مدتی بسیار طولانی در تماس با آب باشد.

بالاتر از محدوده*ای که ترکیبات خاک رس قرار دارد، کاوشگر باید نمک*های سولفات پیدا کند که مربوط به دوره*ای است که سطح مریخ هنوز خیس و مرطوب بود، ولی روند خشک شدنش آغاز شده بود.

این ربات بالاتر که برود، بیشتر با سنگ*هایی روبه*رو خواهد شد که از تجمع گردوخاک تشکیل شده*اند و مربوط به دوره زمین*شناختی کنونی مریخ هستند که سطحی سرد و خشک دارد.

اما حتی قبل از تمام اینها، این لابراتوار در منطقه*ای فرود خواهد آمد که از مدار مریخ، چیزی شبیه مخروطی آبرفتی به نظر می*رسد. گستره*ای از رسوب*هایی که با جاری شدن جریان آب از دهانه این حفره به سمت پایین شکل گرفته است.

با استفاده از باتری پلوتونیومی در این ماشین، این امکان فراهم شده است که آزمایشگاه علمی مریخ برای بیش از ده سال در سطح مریخ در گشت*وگذار باشد. این زمان، کافی است تا کف دهانه برخوردی گیل مورد اکتشاف قرار بگیرد و کیوریاسیتی تا قله کوهی که داخل آن است، بالا برود.

«کنجکاوی» به دنبال حیات مریخی نیست!

گروتزینگر با تاکید بر این که این ماموریت برای یافتن حیات در مریخ نیست، اضافه می*کند: می‎دانم که خیلی*ها می*خواهند بدانند که ما چه زمانی چنین کاری را انجام می*دهیم. ولی اولین و مهم*ترین قدم به سمت چنین ماموریتی، این است که سعی کنیم بفهمیم مواد مناسب ممکن است در چه منطقه*ای وجود داشته باشد. در این مورد خاص، لازم است محیطی قابل زیست، شناسایی و تشخیص داده شود.

او می*گوید: چنین محیطی، جایی است که منابع آب داشته باشد؛ چیزی که برای زندگی از نوعی که ما در زمین می*شناسیم، لازم است. نیاز داریم که منبع انرژی داشته باشیم؛ این منبع برای موجودات زنده لازم است تا بتوانند به سوخت و ساز بپردازند. ما همچنین به منبع کربن نیازمندیم؛ یعنی چیزی که برای ایجاد ساختارهای مولکولی تشکیل*‎دهنده ساختارهای یک موجود زنده، ضروری است.

این پژوهشگر ناسا می*گوید: شاید عجیب باشد که چرا در چنین ماموریت*هایی به طور مستقیم، علائم حیات بررسی نمی*شود. دلیلش روشن است. انجام چنین بررسی*هایی بسیار دشوار است و واقعیت این است که ما واقعا انتظار نداریم که اجتماعات وسیعی از حیات ذره*بینی و میکروبی را در سطح مریخ پیدا کنیم، چون سطح این سیاره در شرایط کنونی خیلی سخت و ناملایم است.

به گفته او، پیشینه خیلی دور را که نظر بگیریم، وضعیت ممکن است کمی متفاوت باشد. الان تقریبا به نظر واضح می*رسد که وقتی در بیش از سه میلیارد سال پیش، حیات روی زمین در حال شکل*گیری بود، مریخ هم شرایطی گرم و مرطوب داشت.

او می*گوید: یافتن نشانه*هایی از نوع حیات در دوره*های باستانی زمین، الان بسیار سخت شده است و اغلب نیازمند تجهیزات قابل توجهی هستیم. در حالی که این کار، با یک ماشین در ابعاد کیوریاسیتی در سطح مریخ، شدنی است.

این ماشین تجهیزات و ابزاری دارد که با آنها می*تواند محیط اطرافش را بررسی و نمونه*های احتمالی را ارزیابی کند.

چند دوربین و یک سیستم لیزری مادون قرمز از جمله این ابزارها است که با آنها می*توان سطح یک سنگ را تحریک کرد و ساختار شیمیایی تشکیل*دهنده*اش را مشخص کرد.

این ماشین همچنین بازویی با حدود ۲٫۱ متر طول دارد که روی آن ابزارهایی برای بررسی وضعیت از نزدیک، نصب شده است. از جمله مته*ای روی این بازو نصب شده است که می*تواند از حدود ۵ سانتیمتری عمق یک سنگ، نمونه*برداری کند.

آزمایشگاه علمی مریخ دو کیت آزمایشگاهی هم در داخل یکی از بدنه*هایش دارد که با آنها می*توان نمونه*هایی را از سنگ، خاک و حتی اتمسفر مریخ آزمایش کرد.

به گزارش ایسنا، یکی از لحظه*های مهم برای این ماموریت، زمانی خواهد بود که کیوریاسیتی بتواند مجموعه*ای از مولکول*های کربنی مربوط به ترکیب*های آلی پیچیده مثل آمینواسیدها را پیدا کند.

ماموریت*های قبلی روی مریخ، به ویژه وایکینگ*ها در دهه ۱۹۷۰ میلادی، نشانه*هایی از وجود مواد آلی در سطح این سیاره را مخابره کرده*اند و خیلی خوب خواهد بود اگر کیوریاسیتی بتواند تمام تردیدها را در این باره از بین ببرد. هرچند، این کارخیلی سخت خواهد بود.

به همین دلیل، رسیدن به نتیجه*ای مثبت، یک پیروزی برای تیمی خواهد بود که آزمایشگاه علمی مریخ را به راه انداخته*اند.

هرچند باید توجه داشت که یافتن ترکیب*های پیچیده آلی به معنای وجود حیات در مریخ نیست، چون می*دانیم که این مولکول*های کربنی می*توانند منشاء غیرزیستی داشته باشند.

در عین حال، چنین کشفی، می*تواند کمک کند که بدانیم دست*کم پیش*شرط های مورد نیاز برای حیات در سیاره سرخ وجود دارد.

بعد از این مرحله، می*توان در فکر این بود که چطور حیات در مریخ مورد بررسی قرار بگیرد. هرچند تنها راه*حل واقعی این خواهد بود که نمونه سنگ*های مریخ برای تحلیل و آزمایش، به زمین فرستاده شود.

منبع :*ایسنا

فقط 100 روز به فرود مریخ نورد کنجکاوی روی این سیاره سرخ باقی مونده!

ویدیوای 1 دقیقه ای درمورد روش های مختلف فرود بر سطح مریخ (منبع: ناسا)

NASA - Multimedia - Video Gallery