08-11-2011, 02:05 AM
در پهنه گسترده بالای سرم گیج و مبهوت شده بودم . به راستی این همه ستاره درخشان که همچون دانه های جواهر در آسمان پراکنده شده اند، چگونه راهنمای مسیر جویندگان راه های نا آشنا هستند . نمی توانستم هیچ گونه ترتیب و نظم خاصی برای آنها در ذهن مجسم کنم . مدتی به تماشای این دنیای پر رمز و راز نشستم و سعی کردم اشکالی را با برخی از آنها درست کنم و با خود مرور کنم . برای این که کمی از این سردرگمی رهایی یابم، جستجوی جهت ها برایم از همه مهم تر بود . در کتاب خوانده بودم که بهترین راه یافتن ستاره قطبی که نشانه جهت شمال آسمان است، صورت فلکی دب اکبر (ملاقه آسمان) است . چیزی نگذشت که هفت اورنگ درخشان را در آسمان پیدا کردم . شکلی شبیه به ملاقه ای بزرگ که در آن شب بهاری بر فراز افق شمال دیده می شد .
با خوشحالی به سراغ کتاب ها رفتم . دو ستاره ی جلویی کاسه ملاقه که مشهور به ستاره های راهنما هستند را نشانه گرفتم و اندازه ی ۵ برابر فاصله بین آن دو ستاره به سمت جلو حرکت کردم . در امتداد این مسیر کم ستاره، نخستین ستاره ای که به شما چشمک خواهد زد، همان ستاره قطبی است؛ ستاره ای با قدر ۱.۹۶+ که درست در امتداد محور زمین و در جایگاه قطب شمال سماوی آسمان جای دارد . حالا کافی است تا ۱۸۰ درجه بچرخید تا با نمای جنوبی آسمان آشنا شوید . آنگاه سمت راست شما افق غرب و سمت چپ، افق شرق قرار می گیرد . بدین ترتیب یکی از مهمترین پله های اولیه پیمایش را در آسمان طی کرده اید .
دوباره به آسمان نگاه کنید، این بار دب اکبر بسیار آسان تر از دفعه ی قبل ظاهر خواهد شد . این بار دو ستاره چسبیده به دسته ملاقه را به سمت خلاف جهت ستاره ی قطبی امتداد دهید تا به ستاره درخشانی با قدر ۱.۳۴+ برسید که قلب تپنده ی صورت فلکی اسد (قلب الاسد) نام دارد . بازی جالبی به نظر می رسد، این بار ستاره های دسته ملاقه که کمانی زیبا را در آسمان تشکیل می دهند با همان انحنا ادامه دهید . نخستین ستاره ی درخشان، سماک رامح، پرنورترین ستاره صورت فلکی عوا (بادبادک) را با قدر ۰.۰۷ - پیدا کرده اید . در ادامه ی مسیر ستاره ی درخشان صورت فلکی سنبله، سماک اعزل در برابر چشمانتان می درخشد . با این کار در حقیقت محدوده ای زیبا در آسمان را پیدا کرده اید که در شب های بهار و تابستان، هر شامگاه در آسمان پدیدار می شوند .
صورت فلکی ذات الکرسی
قدم بعدی برای جستجوی دقیق تر و حرکت در آسمان دانستن این نکته است که واحد های معمول اندازه گیری مانند سانتی متر و متر برای سنجش فاصله های ظاهری روی کره ی سماوی ( کره ای فرضی و بسیار بزرگ که زمین در مرکز آن قرار دارد) به کار نمی آیند . اگر به صحبت آماتورها در شب های نجومی دقت کرده باشید متوجه می شوید که از الفاظی این چنین استفاده می کنند : (( ۱ ثانیه قوس، ۵ دقیقه قوس، ۱ درجه و ...)) زیرا روی کره ی سماوی، ما روی کمان هایی حرکت می کنیم که اندازه ی آنها با زاویه ای که رأس آن زمین و دو ضلع آن دو ضلع آن به دو جرم مورد نظر که فاصله ی آنها از یکدیگر محاسبه می شود، این معیار، یعنی اندازه یا فاصله ی زاویه ای که برای اندازه گیری فاصله اجرام سماوی بر اساس زاویه به کار می رود . برای نمونه، فاصله ی دو ستاره راهنمای دب اکبر ۵ درجه است . به عبارتی این دو ستاره روی کره ی سماوی روی کمانی قرار دارند که طول آن ۵ درجه است . قطر ظاهری خورشید و ماه بدر نیز ۰.۵ درجه است .
با خوشحالی به سراغ کتاب ها رفتم . دو ستاره ی جلویی کاسه ملاقه که مشهور به ستاره های راهنما هستند را نشانه گرفتم و اندازه ی ۵ برابر فاصله بین آن دو ستاره به سمت جلو حرکت کردم . در امتداد این مسیر کم ستاره، نخستین ستاره ای که به شما چشمک خواهد زد، همان ستاره قطبی است؛ ستاره ای با قدر ۱.۹۶+ که درست در امتداد محور زمین و در جایگاه قطب شمال سماوی آسمان جای دارد . حالا کافی است تا ۱۸۰ درجه بچرخید تا با نمای جنوبی آسمان آشنا شوید . آنگاه سمت راست شما افق غرب و سمت چپ، افق شرق قرار می گیرد . بدین ترتیب یکی از مهمترین پله های اولیه پیمایش را در آسمان طی کرده اید .
دوباره به آسمان نگاه کنید، این بار دب اکبر بسیار آسان تر از دفعه ی قبل ظاهر خواهد شد . این بار دو ستاره چسبیده به دسته ملاقه را به سمت خلاف جهت ستاره ی قطبی امتداد دهید تا به ستاره درخشانی با قدر ۱.۳۴+ برسید که قلب تپنده ی صورت فلکی اسد (قلب الاسد) نام دارد . بازی جالبی به نظر می رسد، این بار ستاره های دسته ملاقه که کمانی زیبا را در آسمان تشکیل می دهند با همان انحنا ادامه دهید . نخستین ستاره ی درخشان، سماک رامح، پرنورترین ستاره صورت فلکی عوا (بادبادک) را با قدر ۰.۰۷ - پیدا کرده اید . در ادامه ی مسیر ستاره ی درخشان صورت فلکی سنبله، سماک اعزل در برابر چشمانتان می درخشد . با این کار در حقیقت محدوده ای زیبا در آسمان را پیدا کرده اید که در شب های بهار و تابستان، هر شامگاه در آسمان پدیدار می شوند .
صورت فلکی ذات الکرسی
قدم بعدی برای جستجوی دقیق تر و حرکت در آسمان دانستن این نکته است که واحد های معمول اندازه گیری مانند سانتی متر و متر برای سنجش فاصله های ظاهری روی کره ی سماوی ( کره ای فرضی و بسیار بزرگ که زمین در مرکز آن قرار دارد) به کار نمی آیند . اگر به صحبت آماتورها در شب های نجومی دقت کرده باشید متوجه می شوید که از الفاظی این چنین استفاده می کنند : (( ۱ ثانیه قوس، ۵ دقیقه قوس، ۱ درجه و ...)) زیرا روی کره ی سماوی، ما روی کمان هایی حرکت می کنیم که اندازه ی آنها با زاویه ای که رأس آن زمین و دو ضلع آن دو ضلع آن به دو جرم مورد نظر که فاصله ی آنها از یکدیگر محاسبه می شود، این معیار، یعنی اندازه یا فاصله ی زاویه ای که برای اندازه گیری فاصله اجرام سماوی بر اساس زاویه به کار می رود . برای نمونه، فاصله ی دو ستاره راهنمای دب اکبر ۵ درجه است . به عبارتی این دو ستاره روی کره ی سماوی روی کمانی قرار دارند که طول آن ۵ درجه است . قطر ظاهری خورشید و ماه بدر نیز ۰.۵ درجه است .